تو برو، سفر سلامت

نكاتی برای پیشگیری از بیماری‌های مسافرتی

تعطیلات نوروزی شاید برای خیلی از ما فرصت خوبی است تا به‌دور از هیاهوی زندگی شهری و مشغله‌های كاری، چند روزی را كنار اعضای خانواده با سفر به دامان طبیعت، در شهرهای دور و نزدیك خاطره‌ای شیرین را رقم بزنیم.

مهم نیست این سفر چند روزه به كجا باشد یا با هواپیما، قطار یا با خودروی شخصی باشد، مهم این است كه همه اعضای خانواده خاطره خوبی از این سفر داشته باشند و همگی به سلامت، تعطیلات را به پایان برسانند و سفر بی‌خطری داشته باشند و اینها میسر نمی‌شود مگر این‌كه، امنیت و سلامت همه افراد خانواده تامین شود.

همان‌طور كه رعایت برخی نكات كوچك و شاید به ظاهر كم اهمیت می‌تواند به شیرینی سفر بیفزاید، بی توجهی به همین نكات نیز می‌تواند به سادگی لذت سفر را به كام اعضای خانواده تلخ كند.

یكی از مواردی كه می‌تواند خاطره خوش یك سفر را به تلخی بدل كند، بیماری‌های مسافرتی است و اگر این بیماری‌ها با اطلاع از وضعیت جسمانی و مراقبت‌های مخصوص طول سفر همراه باشد، می‌تواند بدون مشكلی، سفر خوبی را برای همه اعضای یك خانواده رقم بزند.

در این بخش قرار است توصیه‌هایی به مسافران نوروزی داشته باشیم. با امید به این‌كه خانواده‌ها با رعایت آن، سفری سلامت و بی‌خطر پیش‌رو داشته باشند.

بیماری مسافرت

به این آمار توجه كنید: از هر10 نفر، 9 نفر در طول زندگی خود دچار بیماری مسافرتی می‌شوند. این بیماری كه در كودكان شایع‌تر است، موجب تهوع، استفراغ و سردرد در افراد حساس می‌شود. اگر به حركت حساس هستید و به بیماری مسافرت دچار می‌شوید، سعی كنید در طول مسیر، كاملا به صندلی خودرو تكیه دهید و صندلی را به حال نیمه خوابیده درآورید.

مسمومیت‌ غذایی یكی از بیماری‌های در كمین سلامت مسافران نوروزی است. احتمال بروز این مسمومیت‌ بویژه با مصرف برخی مواد غذایی مانند تخم مرغ‌های آلوده و انواع سوسیس و كالباس، بعد از 12 تا 24 ساعت علائم خود را نشان می‌دهد كه گاهی با تب نیز همراه است.

بهتر است در قسمتی از وسیله نقلیه بنشینید كه كمترین تكان را دارد. اگر با اتوبوس سفر می‌كنید در صندلی‌های ردیف میانی اتوبوس، و اگر با خودروی شخصی سفر می‌كنید، صندلی جلوی خودرو و درصورتی كه با هواپیما سفر می‌كنید، صندلی‌های ردیف كنار بال هواپیما، مناسب‌ترین فضاها برای این هستند كه شما سفر راحت و بدون مشكلی را تا هنگام رسیدن به مقصد داشته باشید.

افرادی از خانواده كه شرایط ویژه‌ای دارند باید در طول سفر نكات خاصی را رعایت كنند؛ مثلاً سفرهای هوایی برای زنان باردار در اواخر بارداری ممنوع است. خانم‌های باردار توجه داشته باشند كه چنانچه با وسیله شخصی مسافرت می‌كنند، هر دو ساعت حداقل 10 دقیقه از ماشین خارج شوند و آرام قدم بزنند. لازم است خودروی حامل این افراد از راه‌های مطمئن و با سرعت مجاز هدایت شود و در مسیرهای غیرآسفالت و سنگلاخی به‌خاطر تكان‌های شدید حركت نكند.

اگر به بیماری مسافرت مبتلا هستید از درون خودرو به مناظر نگاه نكنید، یا اگر در قایق یا كشتی هستید به حركت امواج چشم ندوزید و به جای آن، فقط به افق نگاه كنید. بهتر است از بوهای تحریك‌كننده مانند سیگار هم دوری كنید. همچنین سعی كنید از شب قبل از مسافرت، كمتر غذا و نوشیدنی بخورید و در طول راه نیز معده خود را تقریباً خالی نگه دارید یا سبك غذا بخورید.

توصیه مسافرتی

براساس اعلام وزارت بهداشت، تقریبا 20 تا 50‌ درصد مسافران، هنگام سفر به مشکلات گوارشی مبتلا می‌شوند. صرف‌نظر از این‌كه چنین وضعیتی برای خود بیمار تا چه حد سخت و غیرقابل تحمل است، می‌تواند دردسرهایی هم برای سایر همسفران داشته باشد. بهترین كار این است كه از غذاهای بسته‌بندی شده استفاده كنید. قبل از خرید موادغذایی بسته‌بندی شده، حتماً به پروانه ساخت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و تاریخ تولید و انقضای محصول توجه كنید.

توصیه می‌شود برای پیشگیری از مشكلات گوارشی در مسافرت، از غذاخوری‌های غیربهداشتی استفاده نكنید و در تهیه و مصرف غذا و میوه، نكات بهداشتی را به دقت رعایت كنید.

مصرف میوه و سبزی باید پس از شستشوی كامل، به حد كافی انگل‌زدایی و گندزدایی شود. در مناطق با سطح بهداشت نامناسب، تنها این نوشیدنی‌ها برای آشامیدن بی‌خطر هستند: آب جوشیده شده، نوشیدنی‌های گرم كه از آب جوشیده شده تهیه شده‌اند مانند چای و قهوه، نوشابه‌های گازدار داخل بطری یا قوطی‌های مناسب.

این خطر را جدی بگیرید

مسمومیت‌ غذایی یكی از بیماری‌های در كمین سلامت مسافران نوروزی است. احتمال بروز این مسمومیت‌ بویژه با مصرف برخی مواد غذایی مانند تخم مرغ‌های آلوده و انواع سوسیس و كالباس، بعد از 12 تا 24 ساعت علائم خود را نشان می‌دهد كه گاهی با تب نیز همراه است؛ بنابر این توصیه می‌شود تا حد امكان، در طول سفر از مصرف مواد غذایی كه در مدت زمان كوتاهی، احتمال فاسد شدنشان وجود دارد، خودداری كنید.

مسافران باید از خرید یخ‌های قالبی در طول سفر خودداری كنند، چراكه منبع آبی تولید این یخ‌ها مشخص نیست و ممكن است از آب‌های ناسالم تهیه شده باشند.

مصرف آب سالم و نوشیدنی‌های سالم بدون گاز بویژه دوغ، شیوه مناسبی برای حفظ سلامت در طول سفر است. كارشناسان تغذیه توصیه می‌كنند كه مسافران برای جلوگیری از كم آبی و یبوست، مقدار مناسبی آب (بطری) همراه داشته باشند و به دیگر اعضای خانواده نیز توصیه كنند كه در طول سفر، در حد امكان از آب‌های بسته‌بندی استفاده كنند.

به خاطر داشته باشید میوه‌ها و سبزی‌هایی مانند هویج، گوجه‌فرنگی و ساقه كرفس در طول مسافرت، جزو بهترین خوراكی‌ها هستند، زیرا آب، املاح و ویتامین‌های مورد نیاز بدن را دارند؛ البته فراموش نكنید كه حتماً قبل از سفر، آن‌ها را در خانه و به خوبی بشویید و در ظرف‌های مناسب دربسته با خود ببرید.

یخ نخر!

«لطفاً توقف كن كه یخ بخریم!» این همان جمله‌ای است كه عمل به آن، احتمالاً سفر شما را خراب می‌كند.

مسافران باید از خرید یخ‌های قالبی در طول سفر خودداری كنند، چراكه منبع آبی تولید این یخ‌ها مشخص نیست و ممكن است از آب‌های ناسالم تهیه شده باشند كه آلوده به انگل‌هایی است كه امكان دارد بیماری به همراه داشته باشد.

مصرف آب آلوده، نه تنها ممكن است باعث مسمومیت شود، بلكه امراض دیگری را مانند تب تیفوئید، اسهال، بیماری‌های ویروسی مثل هپاتیت A و B، فلج‌اطفال و حتی وبا موجب می‌شود. به همین دلیل در سفر باید تا حد امكان از آب‌معدنی یا آب فریزشده شهری كه به مرور زمان ذوب می‌شود، استفاده كرد.

اگر با اتوبوس سفر می‌كنید و تشنه شده‌اید، راننده وظیفه دارد لیوان یكبار مصرف در اختیار شما قرار دهد، در غیر این صورت، باید از لیوان شخصی‌تان استفاده كنید؛ اما به هیچ وجه از لیوان‌های معمولی پلاستیكی یا شیشه‌ای در اتوبوس استفاده نكنید.

دستشویی‌های میكروب پسند

این یك توصیه جدی است، هر چند می‌دانیم كار سختی است، اما سعی كنید در طول راه، كمتر از نوشیدنی و سایر مواد غذایی استفاده كنید تا در حد امكان نیازی برای رفتن به دستشویی‌های بین‌راهی پیدا نكنید.

صرف نظر از مشكل كمبود سرویس‌های بهداشتی در جاده‌ها، مسئله نظافت و بهداشت این دستشویی‌ها هم حكایت غم‌انگیزی است. شاید به جرئت بتوان ادعا كرد، دستشویی‌های بین راهی منشأ اصلی میكروب و آلودگی در مسافرت هستند.

مصرف آب آلوده، نه تنها ممكن است باعث مسمومیت شود، بلكه امراض دیگری را مانند تب تیفوئید، اسهال، بیماری‌های ویروسی مثل هپاتیت A و B، فلج‌اطفال و حتی وبا موجب می‌شود.

استفاده روزانه هزاران مسافر از این دستشویی‌ها كه بعضاً تا هفته‌ها هم نظافت نمی‌شوند، تجمع حشرات، نبود آب داخل دستشویی‌ها، نداشتن مایع دستشویی و... همگی باعث می‌شوند كه دستشویی‌های بین راهی، به منبعی برای انتقال آلودگی‌ها و بیماری‌ها تبدیل شوند.

علاوه بر این‌كه یك‌بار دیگر تاكید می‌كنیم در حد امكان از دستشویی‌های بین راهی استفاده نكنید، توصیه می‌كنیم در صورت استفاده از این دستشویی‌ها، برای شستشوی دست‌ها از صابون جامد استفاده نكنید و به جای آن، صابون مایع به كار ببرید. اگر دست‌تان به دستگیره دستشویی یا به جاهایی كه از تمیز بودن آن‌ها مطمئن نیستید، برخورد كرد، بلافاصله با مایع دستشویی بشویید.

كمین رستوران بین راهی برای سلامت

اگر از آن دسته مسافرانی هستید كه هنگام مسافرت، پخت و پز غذا را به كلی تعطیل می‌كنید، پیشنهاد دوستانه ما این است كه برای داشتن سفری سالم و بدون مسمومیت، در حد امكان دور غذاهای رستوران‌های بین راهی را خط بكشید و با صرف كمی حوصله و وقت بیشتر، یك غذای ساده اما مطمئن برای حفظ سلامت خود و اعضای خانواده تان تهیه كنید.

اما اگر به دلایلی هنوز هم اصرار دارید، به جای این كار از غذاهای آماده اغذیه فروشی‌ها و رستوران‌های بین راهی استفاده كنید، فقط می‌توانیم چند توصیه به شما داشته باشیم.

- اگر مجبور به صرف غذا در اغذیه‌فروشی‌ها و رستوران‌های بین راه هستید، از تهیه و پخت بهداشتی غذاها مطمئن شوید، در غیر این صورت از مصرف غذا در اماكن غیربهداشتی خودداری كنید.

- بهتر است در رستوران از مواد غذایی پخته نشده مثل سالاد و سبزی استفاده نكنید و اگر لیوان یا ظروف یكبار مصرف در اختیارتان قرار گرفت پس از مصرف، آن‌ها را با فشار دست بشكنید تا امكان استفاده مجددش برای سودجویان وجود نداشته باشد.

اگر مجبور به صرف غذا در اغذیه‌فروشی‌ها و رستوران‌های بین راه هستید، از تهیه و پخت بهداشتی غذاها مطمئن شوید، در غیر این صورت از مصرف غذا در اماكن غیربهداشتی خودداری كنید.

- بهترین كار این است كه از غذاهای بسته‌بندی شده استفاده كنید. قبل از خرید موادغذایی بسته‌بندی شده، حتماً به پروانه ساخت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و تاریخ تولید و انقضای محصول توجه كنید و در مورد كنسروها نیز، حتماً قبل از مصرف، آن‌ها را دست‌كم 20 دقیقه در آب بجوشانید.

- نكته مهم دیگر این‌كه اگر در قوطی كنسرو ماهی یا هر كنسرو دیگری باد كرده است، حتماً از مصرف آن خودداری كنید.

در طول مسافرت، از مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه مانند خامه، كره، پنیر و كشك غیرپاستوریزه خودداری كنید. این توصیه بیشتر برای آن‌هایی است كه در طول مسیر، با دیدن جملات اشتها برانگیزی مانند كره، ماست یا دوغ محلی و... به سرعت وسوسه می‌شوند.

- با این حال، اگر در مسافرت به هر دلیل مجبور به استفاده از شیرخام غیرپاستوریزه شدید، حتماً آن را بجوشانید و 10 دقیقه در حال جوش هم بزنید.

داروها، یادتان نرود

مسافرت كردن برای خانواده‌ای كه یكی از اعضای آن به بیماری خاصی مبتلا باشد، مراقبت‌ها و حساسیت‌های خود را می‌طلبد و در این میان، فردی كه مبتلا به بیماری خاصی است، نباید فراموش كند كه داروهای مخصوص خود را همراه بیاورد.

شاید همراه نداشتن دارو برای بیماری مانند یك سرماخوردگی ساده، خیلی به چشم نیاید و بشود از داروخانه‌های بین راه یا شهر مقصد، چند قرص سرماخوردگی یا مسكن خرید، اما فراموش كردن داروها برای بیماری‌های خاص، چیزی نیست كه بتوان از آن سرسری گذشت، زیرا ممكن است این موضوع به بهای جان بیمار تمام شود.

بیماران قلبی و تنفسی، مبتلایان به دیابت، افراد دارای بیماری‌های خاص و... از جمله افرادی هستند كه شاید اغراق نباشد اگر بگوییم اولین چیزی كه باید در چمدان سفرشان قراردهند، داروهایشان است.

بنابراین توصیه می‌شود بیمارانی كه باید مدت طولانی و در ساعات معینی دارو مصرف كنند، به ویژه افرادی كه دچار حملات بیماری می‌شوند، مانند مبتلایان به بیماری‌های قلبی و تنفسی، حتماً باید به میزان كافی از داروهای مصرفی خود به همراه داشته باشند، زیرا تهیه این داروها در داروخانه‌های شهرهای دیگر، آن هم بدون نسخه كار دشواری است. بعضی داروها كه در برخی شهرها به آسانی در اختیار افراد قرار می‌گیرند، در شهر دیگر فقط در صورت ارائه نسخه پزشك به بیمار داده می‌شوند.

سفرتان به سلامت باد...