توبه‌ی توبه کننده، پذیرفته می‌شود؟

اگر کسی گناهان کبیره زیادی داشته باشد و توبه کند و واقعاً توبه راستین کند، گناهان قبلی او بخشیده خواهد شد؟

پرسش:

اگر کسی گناهان کبیره زیادی داشته باشد و توبه کند و واقعاً توبه راستین کند، گناهان قبلی او بخشیده خواهد شد؟ اگر چنین باشد، فرق او (که لذت‌های غیر مشروع برده) با فردی که هیچ‌گاه گناهی مرتکب نشده چیست؟

پاسخ:

مرحوم کافی (ره) مثالی می‌زدند: می‌گفتند این عمامه من سفید است، اگر ذره‌ای گازوئیل بریزد رویش، بعد با انواع سفیدکننده‌ها هم بشویم، باز جای لک می‌ماند، فردای حساب هم لک گناه می‌ماند.

این یک سۆال خوب و خیلی مهم است. گناه، انسان را از خدا دور می‌کند. گناه، دل انسان را تیره می‌کند، در نتیجه ظرفیتش برای معرفت الهی کاهش پیدا می‌کند. اما گناه، قابل جبران است. جبران گناه به توبه است، کسی که توبه کند؛ مثل کسی است که گناه نکرده است؛ البته مثل کسی است، نه این که خود او می‌شود.

بالاخره، مرتبه آن کسی که از اول زندگی‌اش اصلاً گناه نکرده، با آن کسی که گناه کرده و توبه کرده است، فرق می‌کند؛ مثل این می‌ماند که شما چیزی را که یک اثری در آن پیدا شده، یا یک جوهری روی آن ریخته، پاک می‌کنید، ولی ممکن است رنگ خفیفی بر جای بماند.

گناه، انسان را از خدا دور می‌کند. گناه، دل انسان را تیره می‌کند، در نتیجه ظرفیتش برای معرفت الهی کاهش پیدا می‌کند. اما گناه، قابل جبران است. جبران گناه به توبه است، کسی که توبه کند؛ مثل کسی است که گناه نکرده است.

البته مرتبه کسی که گناه نکند، به آن می‌گوییم عصمت عملی، عصمت عملی برای غیر معصومان شناخته شده، ممکن است. نقل می‌کنند سید مرتضی و سید رضی (ره) كه دو برادر و هر دو هم شاگرد شیخ مفید بودند و هر دو از علمای بزرگ شیعه هستند (سید رضی گرد آورنده نهج‌البلاغه و سید مرتضی هم که صاحب آثار مهم در فلسفه، کلام، فقه و اصول هستند)، یک وقتی این دو برادر می‌خواستند نماز بخوانند، بحث این بود که چه کسی امام جماعت شود، سید رضی گفت: آن کسی که در زندگی‌اش اصلاً گناه نکرده است، که مقصود خودش است، سید مرتضی فرمود: آن که اصلاً در زندگی فکر گناه هم نکرده است.

انسان می‌تواند به این مرتبه برسد، این برای انسان ممکن است، اما اگر انسان گناه کرد، توبه کند. تعبیر دارد که سعی کنید هیچ گناهی بدون توبه نماند و توجه داشته باشید، این یکی از خطرات شیطانی است، زیرا که شیطان می‌خواهد بیاید به ما بگوید كه تو گناه کردی و دیگر به درد نمی‌خوری، او می‌خواهد ما را در گناه فرو ببرد، اگر یک گناه کردی، برگرد؛ دو گناه کردی، برگرد؛ سه گناه کردی و ...

این حرف که می‌گویند آب از سر گذشت چه یک وجب باشد، چه صد وجب، حرف درستی نیست. این‌ها فرق می‌کند. در یک وجب، شما یک دست و پا می‌زنی روی آب می‌آیی، در صد وجب، خیلی زحمت می‌خواهد تا به روی آب برسی، پس فرق دارد، هر جایی جلوی گناه را بگیری، مفید و قطعاً مۆثر است، هیچ وقت باب توبه بسته نمی‌شود. از امام سجاد (ع) سۆال کردند، اگر یزید توبه کند توبه‌اش مقبول است؟ حضرت فرمود: بله، ولی توفیق توبه پیدا نکرده است.