صبحانه بخورید تا درسخوانتر شوید
نخوردن صبحانه از علل چاقی کودکان است. کودکانی که صبحانه نمیخورند، تمایل به خوردن وعدههای ناهار و شام حجیمتر و همچنین میان وعدههای مضری همچون چیپس و پفک پیدا میکنند. از اینرو مصرف صبحانه در کودکان بسیار اهمیت دارد.
آگاهی والدین بهویژه مادران در این زمینه و آشنایی آنها با مواد غذایی سالم و روشهای جدید تهیه تغذیه برای صبحانه و همچنین میان وعدههایی متنوع همچون کباب میوه (ترکیبی از میوهها در یک چوب مانند سیخ کباب) میتواند گام مهمی در سلامت فرزندان محسوب شود.
مادران تنها با کمی صرف وقت میتوانند آنچه کودک در وعده صبحانه نیاز دارد را به شکلی جذاب برای او تهیه کنند تا برای خوردن آن ترغیب شوند و صبحانه خوردن، مادامالعمر در آنها نهادینه گردد.
عوامل مؤثر در افزایش یادگیری
پگاه امینی کارشناس ارشد تغذیه: عوامل مؤثر در یادگیری، تغدیه سالم، ورزش، ژنتیک و آرامش است. تنها عاملی که تغییر آن خارج از اراده ماست، ژنتیک است و سه عامل دیگر را میتوان با آگاهی از روش صحیح آن، برای سلامتی هرچه بیشتر به کار گرفت.
ورزش در كنار تغذیه سالم
ورزش به دلیل ترشح هورمون سروتونین عامل شادابی است. ورزش موجب میشود اشتها افزایش یابد و غذا در کودک با تمایل بیشتری خورده شود. در کنار ورزش آرامش و عدم استرس عامل مهم دیگری در اشتهاست و کودکان نباید دیر به خواب بروند. کودکانی که زود میخوابند هورمون رشد بیشتری در آنها ترشح میشود.
لزوم رعایت هرم غذایی
برای داشتن تغذیه سالم، هرم غذایی را باید رعایت کرد و کمبود آهن، کلسیم، روی، ویتامین D و A را خطرناک دانست. مواد معدنی و ویتامینها باید به اندازه و با تجویز پزشک مصرف شوند؛ چراکه مصرف بیش از حد یکی، موجب کاهش جذب مابقی میشود و این نظریه که "حتی اگر ویتامین اضافی هم به بدن برسد، جذب میشود" را کاملا مردود است.
كمبود آهن؛ علائم و آثار آن
علایم کمبود آهن، شامل خستگی، پرخاشگری، اشتهای کم و رنگپریدگی است و علاقه به خوردن یخ، مهر و خاک و لکههای سفیدرنگ روی ناخن، نشانههایی بر این کمبود هستند. تنها راه برطرف كردن این کمبود، انجام آزمایش فریتین است. از منابع این عنصر ضروری هم به جگر، گوشت، حبوبات و منابع پروتیینی حیوانی میتوان اشاره کرد.
مادران از شش ماهگی تا دو سالگی به کودک قطره آهن بدهند و در صورت مصرف قطره یا قرص آهن، حتما بلافاصله از ویتامین C استفاده کنند تا جذب آن را بالا ببرد.
مهمترین كمبود تغذیهای در ایران
اولین کمبود تغذیهای در ایران، کلسیم است و کودکان میبایست حداقل روزی سه لیوان ـ صبحانه، عصر و قبل از خواب ـ شیر بنوشند و تنوع استفاده از آن همچون شیرکاکائو، ترکیب آن با موز و یا خرما را میتوان عاملی برای ترغیب كودكان به نوشیدن شیر دانست. کودکان، میبایست شیر کمچرب ـ 2 تا 2.5 درصد ـ استفاده کنند و تنها آن دسته از کودکانی که کاهش وزن دارند، بهتر است از شیر پرچرب استفاده کنند. برای آنهایی هم که تحمل لاکتوز شیر را ندارند، شیر بدون لاکتوز را توصیه میشود.
روی و ویتامین A
منابع روی هم تحت تاثیر آهن هستند. این عنصر، عامل مستقیمی بر میزان اشتها دارد. همچنین از مصرف بیش از حد ویتامین A باید خودداری كرد و این هشدار را به خانوادهها داد كه مصرف بالای این ویتامین، مسمومیت به همراه دارد. منابع ویتامین A هم سبزیجات سبز و زردرنگ هستند. نقش این ویتامین پیشگیری از سرماخوردگی است.
انرژی تمامی میوهها یکسان است و مصرف یك واحد میوه در روز توصیه میشود.
تأثیر تغذیه سالم بر ضریب هوشی
بر اساس تحقیقات صورتگرفته، بچههایی که صبحانه نمیخورند، گلوکز کافی به مغز آنها نمیرسد و از اینرو در درسهایی همچون ریاضی نمرههای پایینی دارند. صبحانه اصول خاص خودش را دارد؛ شب حتما کودکان زود و سر ساعت معینی به رختخواب بروند و صبح کمی زودتر از خواب بیدار شوند تا فرصت کافی برای خوردن صبحانه داشته باشند و با آرامش سر میز صبحانه بنشینند.
مشخصات صبحانه سالم
صبحانه مناسب برای کودکان، صبحانهای است كه از آنچه دوست دارند، تهیه شود. میتوان از "اردهشیره" یا "کره بادامزمینی" استفاده کرد؛ چراکه به علت چرب بودن، اشتها را زیاد میکند و اکثر بچهها آن را دوست دارند.
مصرف میانوعده ضروری است.میان وعده در کودکان باید سه ساعت با غذای اصلی فاصله داشته باشد و بهترین نوع آن، مغزها، میوه، آبمیوه (خانگی یا نکتار) است.
موارد مصرف آب و چای
بچهها هنگام غذاخوردن بر سر وعدههای غذایی اصلی و نیز نیمساعت قبل از غذا و یك تا دو ساعت بعد از آن، آب ننوشند.
مصرف زیاد چای نیز برای کودکان مناسب نیست. اگر بچهها خواستند چای بنوشند، تنها یک فنجان و آن هم عصرها این كار را انجام دهند. دختربچهها هم به هیچ وجه بلافاصله بعد از غذا، چای ننوشند.
داروهای مكمل غذایی
بچهها را به خوردن مواد غذایی عادت دهید و در صورت عدم علاقه به غذاهای مختلف، با آنها از فواید این مواد صحبت کنید و با ترفندهایی، میل به خوردن را در آنها ایجاد کنید. شربتهای تقویتی تنها عامل اشتها نیستند. مکمل غذایی را آن افرادی نیاز دارند که احتیاج بدنشان فراتر از مصرف مواد غذایی است.
به عنوان مثال، داروی "سیپروهپتادین"! این داروی اشتهاآور، خواب و اشتها را زیاد میکند؛ اما چندان توصیه نمیشود؛ چراکه اضافهوزن کاذب و غیرقابلبرگشت میآورد.