تبیان، دستیار زندگی
نگاهی به فیلم «دوران عاشقی» ساخته علیرضا رئیسیان.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

موج خون فشان عشق!


نگاهی به فیلم «دوران عاشقی» ساخته علیرضا رئیسیان.

 دوران عاشقی

تا اینجای کارمی توان مدعی شد «دوران عاشقی» بهترین فیلم علیرضا رئیسیان در کارنامه سینمایی اش است. شاید بگویید قصه آن که قصه تکراری است و مثلا اینکه این هم از آن دست فیلم های است که روی موج سوژه خیانت سوار شده تا موج سواری کند اما واقعیت این است که شکل روایت،چیدمان موقعیت ها،رابطه علت و معلولی بین کنش و واکنش ها و مهمتر از همه روانشناسی سوژه وشخصیت ها در «دوران عاشقی» واجد منطق دراماتیکی است و لذا مخاطب هم با قربانی و هم با خطاکار احساس همذات پنداری کرده ودرنهایت به فهم موقعیت خیانت می رسد.البته این قصه بیش ازآنکه قصه خیانت به معنای متعارفش باشد درباره شخصیت خطاکاریست که در یک موقعیت بحرانی دچار لغزش شده وآسیب دیده است.
بحران روابط عاطفی امروزه آن قدرپیچیده و چندلایه شده که گاه هم مرز با خیانت می شود اما واقعیت این است که نباید همه را به یک چوب راند. شاید از این حیث بتوان «دوران عاشقی» را با «چهارشنبه سوری » اصغر فرهادی قیاس کرد که بیش از آنکه درباره خیانت باشد نگاهی روانشناسی به این موقعیت و گرایش به آن دارد.
در اینجا شخصیت مرد قصه با بازی شهاب حسینی مردی موجه و خانواده دوست و اهل زن و بچه است و علی رغم خطایی که مرتکب شده نمی توان او را در ذیل مردان هوس بازی قرار داد که هیچ گونه تعهدی به همسر و زندگی مشترک خود ندارند. شاید انتخاب شهاب حسینی برای ایفای این نقش به همین دلیل بوده باشد. متانت و معصومیتی که در رفتار ومنش او وجود دارد انطباق دراماتیکی خوبی با موقعیت کاراکتر ایجاد کرده و البته محبوبیت او نیز کمک می کند تا امکان درک همدلانه او از سوی مخاطب تضمین شود. وقتی همسرش (لیلاحاتمی) متوجه لغزش او شده و در کشمکش بخشیدن یا نبخشیدن او درگیر است باز هم در دل نمی تواند مواجهه قهرآمیزی با او داشته یا دست کم با خود کلنجارمی رود که با این مساله کناربیاید.

با اینکه فیلم تلاش کرده وارد دیالوگ ها یا موقعیت های سانتی مانتال نرود و از شعار زدگی پرهیزد کند اما برخی حرف های و نصیحت های پدر دختر (پرویز پور حسینی) وجوه شعاری پیدا کرده که با کلیت اثر از حیث یکدستی همخوانی ندارد.

از آن سو خود او نیز جبهه گیری نکرده یا منکر اصل ماجرا نمی شود بلکه سعی می کند در یک تعامل همدلانه همسرش را به شکل منطقی توجیه کرده و در عین پذیرش خطایی که انجام داده و از این حیث به او حق می دهد او را به آرامش برای تصمیم گیری و طلب بخشش دعوت می کند. به عبارت بهتر باید گفت فیلم بیش از آنکه قصه خیانت باشد غصه بحران روابط عاطفی بین زوجین است که این روزها به یک بحران و آسیب اجتماعی تبدیل شده است.
اما آنچه فراتر ازضعف و قوت های مضمونی و درونمایه اثر به عنوان یک امتیاز مثبت برای فیلم دوران عاشقی«دوران عاشقی»  باید تاکید کردقصه گو بودن فیلم است. ضمن اینکه کارگردان بزنگاه های دراماتیک را به خوبی ترسیم کرده وموقعیت های پرتعلیق فیلم را در شرایط تصمیم گیری شخصیت ها به درستی طراحی می کند. منطق درام هم درست از وسط همین موقعیت برخاسته و صورت بندی می شود. با اینکه فیلم تلاش کرده وارد دیالوگ ها یا موقعیت های سانتی مانتال نرود و از شعار زدگی پرهیزد کند اما برخی حرف های و نصیحت های پدر دختر (پرویز پور حسینی) وجوه شعاری پیدا کرده که با کلیت اثر از حیث یکدستی همخوانی ندارد. کاش برخی از این حرف های شعارگونه حذف می شد تا بین فرم و محتوای فیلم انسجام و یکدستی بیشتری برقرار شود.

 دوران عاشقی

اگرچه نمی توان برای قصه فیلم جنسیت تراشید و آن را از منظر نگاه یکی از دو جنس مرد یا زن تحلیل کرد اما سویه زنانه فیلم سنگین تر است و بیشتر تاثیر این شکل از رابطه بر بر روح و روان و ذهن زن به تصویر می کشد. از زنانه بودن قصه سخن گفتیم و نمی توان درهمین رابطه به بازی خوب لیلا حاتمی اشاره نکرد که به نوعی در یک موقعیت تازه نقش «لیلا»ی داریوش مهرجویی را تداعی می کند. نقشی سخت و درونگرایانه که باید موقعیت زنی را به نمایش بگذارد که در یک تضاد و تصمیم گیری دشوار قرار گرفته و نوعی بلاتکلیفی احساسی را تجربه می کند. او وکیل پرونده ای می شود که از یک سو باید از موکلی دفاع کند که زن همسرش شده و در واقع پرونده ای را باید به سرانجام برساند که متهم آن همسر خودش است لذا از طرف دیگر او در موقعیت دوگانه عشق و وظیفه هم قرار گرفته که تجربه تلخ و دشواری است.
«دوران عاشقی» روایت تجربه دشوار تعهد وتزلزل است. اینکه آدمی درمیانه این دو بایستد و باید تصمیم بگیرد که بین فراموشی و فرار یکی را برگزیند. حتی این تجربه سخت تر ازاین دوگانگی است. اینکه بماند وفراموش نکند. شاید بتوان گفت «دوران عاشقی» تصویری از دشواری زن بودن است. زنی که هم باید وفادار باشد وهم بی وفایی همسر را ببخشد. عشق چه تجربه عجیبی است! به قول حافظ:
 چو عاشق می شدم گفتم ببردم گوهر مقصود /        ندانستم که این دریا چه موج خون فشان دارد

شناسنامه دوران عاشقی

کارگردان:علیرضا رئیسیان
نویسنده:رویا محقق، مهسا محبعلی
بازیگران:لیلا حاتمی، شهاب حسینی، فرهاد اصلانی، مینا وحید، پرویز پورحسینی، بیتا فرهی، لی‌لی فرهادپور، سوگل قلاتیان، نسیم ادبی، سعید داخ و ...
خلاصه فیلم:  دوران عاشقی یک درام خانوادگی است که در یک بستر اجتماعی روز اتفاق می‌افتد.

سید رضا صائمی
بخش سینما و تلویزیون تبیان