یک کلیسای نقلی با تاریخچه ای عجیب

از قدیمی های روستا که بپرسید، می گویند نام کلیسا در ابتدا «کلیسای زور زور» بوده که به خاطر آنکه در دوره ای تحت نظر هوانس یرز نقاش معروف به زورزورتسی، قرار داشته، به این نام معروف شده است.

این کلیسا در کنار سد بارون در ۲۰ کیلومتری ماکو و ۱۲ کیلومتری شمال غرب قره کلیسا قرار دارد. بنای کلیسا به شکل صلیب است و گنبدی ۱۶ ضلعی با ۴ نورگیر دارد. به غیر از نورگیرهای ساق گنبد ۴ نورگیر در ۴ دیوار بنا شده است. تنها ورودی کلیسا از سمت غربی آن است.

این کلیسا آنقدر کوچک است که بیشتر به یک نمازخانه یا عبادتگاه شخصی شبیه‌است. تاریخ کلیسای سورسور وقتی مهم می شود که بدانیم قدمت آن به قرن 14 میلادی می رسد و در سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۴ میلادی توسط اسقف بسداچی زاکاریا ساخته شده است. به همین دلیل هم هست که کلیسای زورزور یا همان سور سور، در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.

کلیسای سورسور با سنگ‌های تراشیده شده در حجم‌های مختلف ساخته و تزئین شده است و نمای ساده ای دارد. اما پنجره‌ها و نورگیر‌ها که با ستون‌های کاذبی به قوسی جناغی منتهی می‌شوند، تزییناتی روی خود دارند. سنگ های این بنا به شیوه ای تراشیده شده اند که هر دو بلوک سنگ، در هم چفت می شوند.

درباره این کلیسا، یک نکته جالب دیگر هم وجود دارد. این کلیسا، از محل خود جا به جا شده است! این اتفاق در سال 1367 افتاد و دلیلش آن بود که در جریان احیای زمین های دشت ماکو احتمال تخریب ساختمان کلیسا وجود داشت. در آن زمان سازمان میراث فرهنگی با هماهنگی خلیفه‌گری ارمنیان آذربایجان کلیسا را به مکانی امن منتقل کرد. کار جا به جایی کلیسا 25 روز طول کشید و سنگ به سنگ این بنا درست به همان شکلی که از اول ساخته شده بود، منتقل شد. این بار اما 600 متر دورتر و روی یک برآمدگی صخره‌ای که در حدود ۱۱۰ متر مرتفع‌تر از محل اولیه کلیسا بود. پس از پایان عملیات جابه‌جایی هم لوح سنگی که تهیه شده بود بر دیوار کلیسا نصب شد.

الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان