اطمینان، الزامی برای بقای تجارت الکترونیک! (1)
از بین رفتن مرزها بین فناوری و تجارت سبب شده تا تجارت الکترونیک در عرصه بین المللی نیز توسعه یابد و به سرعت در بین سازمان ها نفوذ کند. خریداران و فروشندگان در کشورهای مختلف می توانند به وسیله فناوری های ارتباطی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و تجارت را به صورت الکترونیکی انجام دهند.
در تجارت اینترنتی، رعایت مسایل اخلاقی، فرهنگی و اعتمادی بیش از هر امر دیگری نیاز به توجه دارد. وجود خطرات و تهدیدات اینترنتی مسئولان را ملزم می کند تا به دنبال راه کارهایی جهت افزایش امنیت در اینترنت باشند، حایز اهمیت قرار دادن بحث اعتماد در تجارت الکترونیک می تواند رشد فرآیند را سرعت بخشد.
رخ دادن خطا از سوی طرفین تجارت نیز امکان دارد و نیازمند مطالعه بیشتر افراد در خصوص این نوع تجارت است. مفهوم اعتماد در تجارت اگرچه مساله مهمی است اما مسئله جدیدی نیست و همواره موسسات قانونی مالی و بیمه برای برقراری اعتماد و اطمینان در بحث تجارت حضور داشته اند.
تجارت به صورت الکترونیک لزوما از طریق اینترنت و رایانه اتفاق نمی افتد، بلکه انجام مبادلات تجاری از طریق وسایل الکترونیکی امکان پذیر است و می تواند از طریق رایانه، تلفن و سایر وسایل ارتباط الکترونیکی صورت گیرد. برخی تجارت الکترونیک را با واژه هایی مانند بازاریابی اینترنتی و یا بازاریابی شبکه ای مشابه می دانند اگرچه این امر متداول است، اما بازاریابی تنها محدوده کوچکی از تجارت را در بر می گیرد و مربوط به اصول و قواعد تبلیغ است و به بیانی خود بخشی از تجارت الکترونیک است و به وسیله قراردادهایی که بین تجار منعقد می شود، پایه گذاری می گردد.
با وجود نوآوری های جدید در زمینه فناوری، کشورها در تلاشند تا بتوانند محدوده اقتدار اقتصادی دولت و سرزمین خود را توسعه داده و فناوری های برتر را وارد کشور نمایند و در قبال آن منافعی طولانی مدت برای سایر شرکت های عرضه کننده این فناوری ها قابل می شوند. برتر بودن در زمینه فناوری می تواند اقتدار سیاسی را نیز به دنبال داشته باشد.
در کشورهای در حال توسعه نیز برای حضور در صحنه رقابت توصیه می شود فناوری های جدید را به کار گرفته و در فرآیندهای برنامه ریزی بازرگانی نوآوری به خرج دهند.
در کشوری مانند وطن عزیزمان، ایران، نبود بستری مناسب برای تولید در زمینه تجارت الکترونیک و عدم دسترسی سریع و آسان مردم به اینترنت دلیلی برای عقب ماندگی در زمینه تجارت الکترونیک است. با وجود راه اندازی سرویس های متعدد اینترنت پرسرعت بازهم به دلیل سرعت مناسب، دسترسی آسان و سریع به اینترنت تا حدودی با مشکل مواجه است.
عدم فرهنگ سازی و پایین بودن سطح آگاهی مردم نسبت به فناوی و تجارت الکترونیک، نبود مراکز ارایه دهنده خدمات تجارت الکترونیک براساس معیارهای جهانی و نبود پیشرفت در روند بانکداری الکترونیکی همگی دلایلی بر عدم پیشرفت تجارت در برخی از کشورهاست.
عدم توانایی در جلب اطمینان و اعتماد مردم به تجارت الکترونیکی نیز دلیلی دیگر بر عقب ماندن کشور در این حوزه می تواند باشد. برای اعتماد نمی توان تعریف خاصی را ارائه داد اما معمولا اعتماد را مترادف با باور کردن و اطمینان می دانند.
در فرهنگ لغات، اعتماد را باور یا اتکا به صداقت یک فرد یا سازمان تعریف کرده اند. هم چنین پذیرفتن یا اعتبار دادن به شخص یا سازمان با بررسی خواسته های مورد انتظار تعریف دیگری از اعتماد است.
به طور کلی اطمینان به دو شاخه اطمینان محاسباتی یا (برآوردی) و اطمینان مبتنی بر شناخت تقسیم می شود.
اطمینان محاسباتی یا برآوردی وابسته به رفتار شخص یا سازمانی است که فرد مقابل به او اعتماد کرده است و تا زمانی که فرد یا سازمان اعتماد شونده به گفته های خود پایبند بوده و مطابق با آن ها عمل کند این اعتماد پابرجا خواهد بود و در ازای اعمال خود پاداش دریافت می کند و در صوت عدم عمل به گفته های خود دچار ترس و دلهره از عواقب بد آن خواهد داشت. این نوع اعتماد بیشتر در تعاملات و همکاری های بازار دیده می شود.
اطمینان مبتنی بر شناخت اصولا در روابط میان افراد است که وابسته به قصد و تمایل طرفین است. برای برقراری این نوع اعتماد افراد باید آگاهی از خواسته ها و تمایلات طرف مقابل داشته و برای آن ها ارزش قائل باشند. با وجود احترام طرفین به یکدیگر و برقراری درک متقابل، اعتماد بین طرفین شکل می گیرد.
شاخص اصلی در ایجاد اعتماد و اطمینان قابلیت اتکا و پیش بینی است. در نتیجه برای داشتن زیرساختی مناسب و توسعه تجارت علاوه بر فرهنگ استفاده از این نوع تجارت نیازمند سیستم حمل و نقلی با کیفیت خوب و از همه مهم تر قابل اعتماد بودن آن هاست.
