مهدی پاکدل در گفت و گویی از دلایل پیرشدن سینمای ایران و خطراتی که آن را تهدید می کند گفته است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : دوشنبه 1394/01/10
پیری سینمای ایران!
مهدی پاکدل در گفت و گویی از دلایل پیرشدن سینمای ایران و خطراتی که آن را تهدید می کند گفته است.
*در فیلم های پارسال منهای ساعد سهیلی سن غالب جوان ها بالای سی سال است. علاوه بر این كه سن بازیگرها بالا رفته موضوع فیلم ها جوانانه نیست. یعنی شما مجبوری در «تمشك» هم نقش بالاتر از سن خودت را بازی كنی. فكر كنم این نقش ده سالی از خودت بزرگتر بود چون موهایی سفید دارد ...
البته موهای خودم بود. (با خنده)
*می دانم. می گویم این زوج ، پخته و جا افتاده هستند... در مجموع میانگین سنی فیلم های امسال بالا است. در حالی كه اگر چند دهه اخیر را بررسی كنیم بهرام رادان ، محمد رضا فروتن ، هدیه تهرانی و .. زیر سی سال هستند كه سوپراستار می شوند اما از نیمه دوم دهه هشتاد هم سن بازیگرها بالا می رود و از آن طرف فیلم جوانانه كم می شود. جوان اول هم نداریم. به نظر تو چرا جوان اول نداریم؟
به نظر من دلیل اصلی آن به سیاست گذاری های فرهنگی بر می گردد. در دوران اصلاحات عرصه برای جوان ها باز شد؛از مجله گرفته تا فعالیت های اجتماعی و سینما. خود من در همان دوره شروع به كاركردم. بعد از آن اما شرایط به مرور سخت تر شد و سیاست های فرهنگی به سمتی رفت كه انگار فضا برای فعالیت مساعد نیست. طبیعتا نسل جایگزین برای بازیگر ها رشد نكرد. الان كه دقیق نگاه می كنم می بینیم در این چند سال بازیگر جوان خیلی كم داشته ایم. برای چی من در سریال «كیمیا» كه الان بازی می كنم باید نقش جوان بیست و دو ساله داشته باشم. سن من و پوریا پورسرخ بالای سی سال است اما داریم نقش جوان عاشق پیشه را بازی می كنیم. به خاطر این كه كمبود بازیگر داریم. من وقتی سریال «مروارید سرخ» را سال 82 با مرحوم مسعود رسام كار كردم ،بیست و سه سال داشتم. یا سریال «اولین شب آرامش» را در سن بیست و پنجاه سالگی بازی می كردم یعنی دقیقا نقشی در سن خودم. الان دیگر بازیگر جوان خیلی كم داریم كه دلیل اصلی اش به فضای بسته فرهنگی چند سال اخیر برمی گردد. در حالی كه شنیده ام سالی دو سه هزار نفر در رشته بازیگری پذیرش می شوند. خب از این تعداد نباید 10 بازیگر بیرون بیاید؟ كه در سینما و تلویزیون و تئاتر استفاده كنیم؟
*جالب این كه غالب سریال و فیلم ها كه مثلا قرار بوده برای جوان ها باشد كاركرد قبل را ندارند و شكست خورده اند.
واقعیت این است كه غالب این آثار محصول دورانی هستند كه فضای جامعه امیدوارنه نبود . طبیعتا فرآیند هنری در فضایی همراه با اعتماد و حسن نیت تكامل پیدا می كند ضمن این كه نباید فشارهای اقتصادی چند سال اخیر را نادیده گرفت كه روی همه جامعه اثر منفی گذاشته بود. دو سه سال پیش تقریبا بخش زیادی از سینماگران ما بیكار بودند چون اصلا پولی وجود نداشت تا فیلمی تولید شود. تلویزیون كه این اواخر ورشكسته شد و به تولیدات ارزان و غیرقابل دفاع روی آورد. می خواهم بگویم نمی شود مشكلات اقتصادی را نادیده گرفت. وقتی برای یك جوان عاشق بازیگری ، بعد از چند سال فرصت كار پیش نیامد، كم كم دلزده می شود و دنبال كار دیگری می رود.
*ولی فیلم ساخته می شد و سینما به كارش ادامه می داد.
خب شما چند فیلم خوبی دیدی؟
*درست است كه شرایط فرهنگی و اقتصادی روی هنر تاثیر مستقیم می گذارد اما از آن طرف هم ترجیح كارگردان ها این است از بازیگران چهره و امتحان پس داده استفاده كنند. وقتی شما می توانی نقش جوان بیست و دو ساله بازی كنی چرا جواد افشار نباید سراغت بیاید؟
به نظرم این به سیاست گذاری كلان بازمی گردد. تلویزیون باید دست كارگردان را باز بگذارد تا استعدادیابی كند . ماجرا در سینما متفاوت است ولی در تلویزیون راحت تر می شود به كشف استعدادها پرداخت. خود ماها محصول تلویزیون هستیم ؛ از این طریق رشد كردیم و حالا در سینما و تئاتر هم هستیم. تلویزیون متاسفانه دیگر اعتماد نمی كند كه یك جوان ناشناخته نقش اول سریال شود. من خودم می دانم درباره «كیمیا» حساسیت بقدری بوده كه گفته اند نقش ها را چه كسانی بازی كنند. دست تهیه كننده و كارگردان هم بسته است و نمی توانند نقش ها را به جوان های ناشناخته بدهند. در حالی كه برای خود سازندگان هم این ریسك و اعتماد جذاب است. مگر دیگران ریسك نكردند و حالا بازیگران زیادی سراغ داریم كه سرمایه تلویزیون به حساب می آیند.
*الان یك حفره ایجاد شده. یعنی یك زمان بحران بازیگر میانسال داشتیم و بزودی احتمالا برای نقش های جوان بازیگر پیدا نمی شود. الان دست كارگردان با وجود بازیگرانی مثل محمد رضا فروتن ،بهرام رادان ، شهاب حسینی ، حامد بهداد ،فرهاد اصلانی و ... برای انتخاب نقش های میانسال باز است اما برای نقش جوان محدودیت زیادی دارد.
البته امسال در جشنواره چند فیلم خوب درباره دنیای جوان ها و معضلات شان داشتیم و هم چند بازیگر خوب جوان دیدیم كه اتفاقا نامزد هم شدند.
*ولی تصور استار شدن آن ها خیلی بعید است.
بله ولی سینما عوض شده ، بازیگران دیگر سلطان نیست كه گیشه را فتح كنند. یكی دو نفر بیشتر نیستند كه گیشه را تضمین می كنند. خود فیلم باید خوب باشد.
صادقانه بگویم ماها هم مثل دیگر اقشار جامعه سر درگم هستیم. یعنی این قدر باید و نباید وجود دارد كه خود سینماگران هم گیج شده اند. نمی دانند چه كار كنند؟ چه بگویند؟ چه چیزی را نگویند؟
* الان حساس می شود یكی از دلایل حال و روز ناخوش سینما به خاطر از دست دادن روح جوانی است.
شاید. این هم ایده جالبی است. ولی آدم با امید زنده است. امسال تیم برگزاری جشنواره فجر تاكید زیادی روی جوان ها داشتند و من مطئنم نسل جدید با انرژی خواهد آمد. باید امیدوار بود این حفره بیشتر از چیزی كه هست نشود. الان هم بازیگران جوان خوبی مثل ساعد سهیلی و نازنین بیاتی هستند.
*یعنی این پتانسیل در سینما هست كه اتفاق طلایی دهه های پیش تكرار شود؟
حتما. حتما نسل جوان می آید چون جوان زبان جوان را می فهمد ؛مثل خود ما كه هر چه نسل قدیم گفتند درك نكردیم و به حرف همسن و سال های خودمان گوش كردیم .
* اگر پای حرف جوان ها بنشینیم غالبا می گویند ما دنیای خودمان را در فیلم ها نمی بینیم. سینماگرها حواس شان به این مساله هست؟
یعنی فیلم درباره جوان؟
*خب جوانی كه نمایی از خودش در فیلم و سریال نبیند چرا باید سینما برود؟
خیلی طبیعی است. صادقانه بگویم ماها هم مثل دیگر اقشار جامعه سر درگم هستیم. یعنی این قدر باید و نباید وجود دارد كه خود سینماگران هم گیج شده اند. نمی دانند چه كار كنند؟ چه بگویند؟ چه چیزی را نگویند؟ همین فیلم «تمشك» بارها رد شد و با مشقت زیاد پروانه ساخت گرفت. حالا موضوع آن درباره جوان ها نیست اما خیلی از زوج ها با این مشكل درگیر هستند. اصلا اجازه پرداخت به این موضوع را نمی دادند. در حالی كه به امروز بنیان خانواده ها با عوامل مختلف مورد تهدید است. نیاز به بیان آمار نیست ، خودتان وضع خانواده ها را می بینید.كمتر می بینید كه دور هم باشند در حالی كه پدر ما تاكید داشت باید همه دور هم غذا بخوریم و مشكلات مان را حل كنیم. الان این چیزها را در فیلم و سریال نشان دهی كمتر كسی باور می كند.
* وقتی برای خودت هم موقعیت فراهم می شود و در بخش خصوصی فیلمی مثل «فردا» را می سازی ،نه بازیگر جدید رو می كنی و نه موضوع فیلمت جوانانه است.
ببین اصلا فیلم درباره جوان ها نیست ...
*همین، چرا نیست؟
اتفاقا فیلم من درباره مرگ است ؛چون از اساس مسیر فیلم همین موضوع بود. البته تیمی كه برای پشت دوربین استفاده كردیم همه جوان بودند. بازیگر جوان هم داشتیم اما در فیلمنامه ای كه نوشته شد فقط یك دختر بیست و یك ساله داشت كه نقش آن را یك بازیگر جوان (سوده شرحی) بازی كرد. ضمن این كه مسیر و هدف «فردا» گیشه نبود و ما ترجیح دادیم از بازیگران تئاتری استفاده كنیم.
*«تمشك» چطور؟موقعی كه این فیلم پیشنهاد شد راحت پذیرفتی یا جزو انتخاب های ناگزیرت بود؟
ببین موهای من از چهارده سالگی جو گندمی شد و قاعدتا سنم را بالاتر نشان می داد. دوست داشتم از این شرایط استفاده كنم. وقتی سامان (سالور) پیشنهاد بازی در «تمشك» را داد هنوز خانم كریمی به شكل قطعی انتخاب نشده بود. من و سامان سال ها است همدیگر را می شناسیم . گفت دوست دارم به خاطر رنگ طبیعی مویی كه داری نقش را تو بازی كنی. ضمن این كه یك سكوت در بازی ات هست كه كاملا به نقش می خورد. برای خودم هم جذاب بود نقش آدمی كه بچه دار نمی شود و حالا دچار فراموشی شده را بازی كنم. در فیلم محمد (ص) دو سال با اسب سر و كار داشتم و واقعا دلم برای آن تنگ شده بود وقتی سامان گفت این آدم باشگاه اسطبل اسب دارد ،بیش تر استقبال كردم.
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منبع: همشهری جوان / احمد رنجبر
