تبیان، دستیار زندگی
آغاز حکومت سلمان بن عبدالعزیر در عربستان سعودی، تحولات جدیدی را در پی داشته است؛ اگرچه به طور کامل نمیتوان مدعی بود که این کشور سیاست دیرینه خود را تغییر خواهد داد اما قطعا شرایط جدید سران عربستان را مجبور به اتخاذ سیاست های متفاوت تر از گذشته خواهد کرد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عربستان با ملک عبدالله یا سلمان؟  


آغاز حکومت سلمان بن عبدالعزیر در عربستان سعودی، تحولات جدیدی را در پی داشته است؛ اگرچه به طور کامل نمیتوان مدعی بود که این کشور سیاست دیرینه خود را تغییر خواهد داد اما قطعا شرایط جدید سران عربستان را مجبور به اتخاذ سیاست‌های متفاوت تر از گذشته خواهد کرد.


ملک سلمان

عربستان سعودی پس از فوت ملک عبدالله وارد دوران جدید شده است. این دوران جدید نه از آن جهت که تغییرات شگرفی در عربستان اتفاق خواهد افتاد بلکه از این منظر که پادشاه جدید مجبور به اعمال سیاست های جدید در عربستان و منطقه خواهد بود، دارای اهمیت است. بدون تردید پادشاه عربستان به دلیل ایفای نقش خادم حرمین شرفین دارای جایگاه ویژه ای در جهان اسلام است و این جایگاه لزوم اتخاذ سیاست های معقول را پدید آورده است.
متاسفانه این جایگاه در سال‌های گذشته با اتخاذ سیاست‌های منطقه‌ای نامعقول و خصمانه و حمایت از تروریسم و ایجاد فضای فوق العاده برای غرب در عربستان برای جولان دادن در جهان اسلام، بیش از پیش تضعیف شده و عملا محبوبیتی در میان مردم منطقه برای سران عربستان باقی نمانده است. شاید بتوان اینگونه تفسیر کرد که سیاست سلمان بن عبدالعزیز در دوران جدید این کشور مبتنی بر اتخاذ سیاست‌هایی در جهت بهبود شرایط عربستان باشد. اما ظواهر امر از این مساله حکایت ندارد. اگرچه تغییراتی در رئوسای برخی سازمان‌ها و وزارت خانه داده شده، اما عدم تغییر در وزارت‌خانه‌های کلیدی حکایت از این دارد که نباید انتظار جدی در مورد تغییر سیاست‌ها و رویکردها را داشت. ضمن اینکه هرگونه تغییر ممکن است آینده حکومت پادشاهی در این کشور را به خطر اندازد؛ چرا که هم اکنون عربستان به اندازه کافی با مشکلات سیاسی و نارضایتی دست به گریبان است و لذا دادن آزادی به مردم برابر با بروز مشکلاتی جدید در این کشور همراه است.

سیاست سلمان بن عبدالعزیز در دوران جدید این کشور مبتنی بر اتخاذ سیاست‌هایی در جهت بهبود شرایط عربستان باشد. اما ظواهر امر از این مساله حکایت ندارد. اگرچه تغییراتی در رئوسای برخی سازمان‌ها و وزارت خانه داده شده، اما عدم تغییر در وزارت‌خانه‌های کلیدی حکایت از این دارد که نباید انتظار جدی در مورد تغییر سیاست‌ها و رویکردها را داشت

تغییرات صورت گرفته در مورد فرماندهی کل قوا نیز نشان داد پادشاه جدید بسیار قدرت طلب تر از پادشاه قبلی است و خواستار ایجاد وحدت رویه در عملکرد نیروهای نظامی است. از سوی دیگر ممکن است این روند به دلیل عدم حرف شنوی برخی نیروهای اطلاعاتی و امنیتی از پادشاه باشد که در سال‌های اخیر شرایط نامطلوبی را با عملکرد خود برای عربستان در میان کشورهای عربی رقم زده‌اند؛ شاید بتوان اقدام اخیر عربستان در ارائه پیشنهاد تشکیل نیروی مشترک عربی بر علیه تروریسم را گامی در این راستا و بهبود شرایط به نفع عربستان توصیف کرد.

به هر روی پادشاه عربستان با تحولات بسیاری در آینده سیاسی اش مواجه است. از یک سو باید بر بیماری خود فائق آید و از سویی دیگر بر قدرت بی حد و حصر شاهزادگان غلبه کند. بحران‌های منطقه ای نیز باید هرچه زودتر حل شود. بحران یمن، سوریه و معضل بزرگ داعش در آینده نزدیک به ضرر عربستان تمام خواهد شد و هرچه زودتر باید هیات حاکمه این کشور فکری اساسی برای رفع این بحران ها بکنند. از سوی دیگر بحران تراشی عربستان در جهان اسلام شرایط را برای عربستان از گذشته وخیم‌تر کرده و محبوبیت این کشور رو به افول است، از این روست که پادشاه جدید برای این مساله نیز باید فکر بکند.

تمایل پادشاه جدید به برقراری رابطه مطلوب با ایران و تغییر در این سیاست امری است که برخی صاحب نظران بر آن تاکید دارند اما نمیتوان در این خصوص اقدامی عملی را شاهد بود و انتظار داشت که این روند به نتیجه مطلوب دست یابد.

تمایل پادشاه جدید به برقراری رابطه مطلوب با ایران و تغییر در این سیاست امری است که برخی صاحب نظران بر آن تاکید دارند اما نمیتوان در این خصوص اقدامی عملی را شاهد بود و انتظار داشت که این روند به نتیجه مطلوب دست یابد. از سوی دیگر اگر عربستان به رقابت دیرینه خود با ایران پایان دهد باید عملا قدرت بلامنازع ایران در منطقه را قبول کند که این خود تبعات جدی برای آینده عربستان خواهد داشت. در هر حال اوضاع امروز عربستان با گذشته چندان تفاوتی نکرده است و همان بحران‌های موجود بر سر این کشور سایه افکنده از این رو مدیریت و درایت درست پادشاه عربستان می‌تواند عربستان را از این وادی عبور دهد. امری که به نظر می‌رسد حداقل در شرایط فعلی و چند ماه آینده شاهد آن نخواهیم بود.
 

هاتف پوررشیدی

بخش سیاست تبیان