تبیان، دستیار زندگی
برای تعیین خود به خودی یا غیر خود به خودی بودن واکنش های اکسایش- کاهش می توان از E°استفاده کرد. در اینجا به نحوه ی تعیین انجام پذیر بودن یا نبودن واکنش ها به کمک E° می پردازیم.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تعیین خود به خودی یا غیر خود به خودی بودن واکنش به کمک

چکیده: برای تعیین خود به خودی یا غیر خود به خودی بودن واکنش های اکسایش- کاهش می توان از استفاده کرد. در اینجا به نحوه ی تعیین انجام پذیر بودن یا نبودن واکنش ها به کمک   می پردازیم.

به واکنش زیر توجه کنید:

تعیین خود به خودی یا غیر خود به خودی بودن واکنش به کمک e°

برای پیش بینی انجام پذیر بودن یا نبودن این واکنش ابتدا باید کاتد و آند را مشخص کنید، اما توجه داشته باشید که در این گونه سوالات باید آند و کاتد را از روی تغییرات عدد اکسایش حساب کنید نه از روی .

در این واکنش آلومینیوم سه درجه کاهش یافته و کاتد است، نقره یک درجه اکسایش یافته و آند است. بعد از تشخیص آند و کاتد ،   واکنش محاسبه می شود.

اگر مقدار مثبت بود واکنش انجام پذیر و اگر مقدارش منفی بود واکنش انجام ناپذیر است.

این واکنش انجام ناپذیر است چون مقدار E°  با علامت منفی به دست آمد.

یک راه ساده تر نیز برای تشخیص خود به خودی یا غیر خود به خودی بودن واکنش ها وجود دارد. کافی است در ابتدا یک جدول E°  از اطلاعاتی که دارید تشکیل داده و نیم واکنش های دارای Eآ° کوچکتر را در بالا و نیم واکنش های دارای E°  بزرگتر را در پایین جدول قرار دهید.

این قانون را همیشه به خاطر داشته باشید که:

واکنش گونه ی سمت چپ از نیم واکنش پایین تر با گونه ی سمت راست از نیم واکنش بالاتر انجام پذیر است.

تعیین خود به خودی یا غیر خود به خودی بودن واکنش به کمک e°

زمانی که واکنش بین کاتیون یک فلز با یک فلز خنثی دیگر مطرح است می توان گفت:

واکنش بین کاتیون فلز پایین تر با فلز خنثی بالاتر انجام پذیر است.

در این جدول طبق قانون گفته شده، واکنش بین AL(S)  و Ag+(aq)  انجام پذیر بوده، اما واکنش مطرح شده در مثال بالا بین گونه ی سمت چپ از نیم واکنش بالاتر ( یعنی AL3+) با گونه ی سمت راست از نیم واکنش پایین تر ( یعنی Ag) می باشد، که انجام پذیر نیست.

در آزمایشگاه برای نگهداری یک محلول در یک ظرف مناسب این مسئله اهمیت پیدا می کند. در واقع محلول باید در ظرفی نگهداری شود که با فلز آن ظرف واکنش ندهد. در نتیجه محلول یک نمک یا کاتیون یک فلز باید در ظرفی از جنس فلز پایین تر ( در سری الکتروشیمیایی) نگهداری شود.

با قرار دادن تیغه ای از جنس فلز نیکل در محلول مس(II) سولفات ، فلز مس آزاد می شود . علت چیست؟

تعیین خود به خودی یا غیر خود به خودی بودن واکنش به کمک e°

در جدول   نیکل بالاتر از مس قرار دارد بنابراین گونه ی سمت چپ پایین تر می تواند با گونه ی سمت راست بالاتر واکنش دهد.

تعیین خود به خودی یا غیر خود به خودی بودن واکنش به کمک e°

فلز نیکل با محلول آبی رنگ دارای یون های Cu 2+(aq)  واکنش می دهد. در اثر این واکنش رسوب قهوه ای مایل به سرخی که همان فلز مس است، تشکیل شده و روی تیغه ی نیکلی می نشیند و یون های سبز رنگ Ni2 (aq)  وارد محلول می شوند.

سوال

واکنش بین کدام دو گونه انجام پذیر است؟

.پاسخ صحیح گزینه 1 می باشد


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه و تنظیم : مهسا شاه حسینی