عواملی که سبب زلزله می شوند!
در مقاله "چه کنیم در برابر زلزله؟" گفتیم بلایا و حوادث طبیعی سبب پیشرفت های علمی شد و شیعه بر اساس اعتقاداتش مکلف است همه موارد علمی را بشناسد و در زندگی مادی خویش پیاده کند در عین حال از علل و عوامل غیر مادی هم غافل نشود.
در این مقاله می خواهیم فوائد بلایای طبیعی مثل زلزله را بشناسیم.
زلزله تنبیه جامعه
اگر زلزله تنبیه جامعه باشد لزوماً به این معنا نیست که تنبیه آن افرادی است که کشته شدند. به عنوان مثال زلزله بم که سال ها پیش اتفاق افتاد لطف و باران رحمت الهی بود که بر ملت ایران بارید. در این فرصت کوتاه نمی خواهیم در جنبه های دیگر وارد شویم. آنچه که مسلم است اینکه باعث بیداری و توجه ملت شد. ظهور و بروز آن وحدت، انسجام، صمیمیت، ایثار و فداکاری و چیزهایی از این قبیل، چیزهای کوچکی نبود که در بین مردم به وجود آمد. البته یک عده آنجا فدا شدند اما همیشه در طول تاریخ این گونه بوده است.
امام حسین(علیه السلام) و یارانش در کربلا به شهادت رسیدند تا دیگران از آن حادثه بهره های معنوی ببرند. در اینجا هم عده ای از دنیا رفتند، عده ای خسارت دیدند اما فایده های فراوانی هم برای خودشان و هم برای دیگران داشت.
نکته دیگری که لازم است اشاره شود آنکه، علاوه بر تلاش های علمی که می تواند یکی از علل این حوادث باشد، جبرانی است که خداوند برای افراد بی گناه در این حادثه ها در نظر گرفته است. دیگران وقتی روز قیامت پاداش و جبران الهی این افراد را مشاهده می کنند، آرزو می کنند کاش ما هم به جای آنها بودیم.
وقتی زلزله می آید افراد زیادی می میرند اعم از گناهکار و بی گناه حتی بچه های کوچک زیرا زلزله افراد را تفکیک نمی کند بلکه همه را می کشد. اما خداوند برای بی گناهان به خاطر حادثه ای که برایشان رخ داده جبران می کند و این طور نیست که به آنها ظلم بشود.
اگر مومن باشند و گناه نداشته باشند خداوند عوض این حادثه را در آخرت به آن ها خواهد داد و از مسلمات اعتقادات مسلمان هاست زیرا این حوادث باعث تنبیه، بیداری، تضرع، ابتهال و توبه می شود.
نکته مهم دیگر که حقیقت مسلمی هم هست آن که، بلایای طبیعی مصائب خود ساخته است. یعنی مردم به دست خود، این بلا را برای خود به وجود آوردند در حالی که آنها گناه را به گردن باران، زمین و ... می اندازند یا مثلا آلودگی را به گردن کسانی می اندازند که جنگل را از بین بردند یا پوشش گیاهی درست نکردند و از این قبیل.
توجه و تامل به این نکته ضروری است که ژاپن که الان زلزله های 8 ریشتر، 15 ریشتر و ... را مهار می کند آیا زلزله ای که در قیامت می آید به طوری که کوه ها را مثل پشم زده می کند. کوه ها و صخره های عظیم را خورد و در هم ریخته می کند را می تواند کنترل و مهار کند؟ البته در این ریشترهای پایین تر بله اما در برابر زلزله قیامت ...!!
اما آنچه که مسلم است این که مصائب و بلایا را بشر با دست خودش می سازد چه با گناهش، چه با کوتاهیش، چه با جهلش، چه با غفلتش و چه با مسائل طبیعی هر چه هست خودش می سازد.
بنابراین ما مسلمان ها گناه را نه به گردن باران می اندازیم، نه به گردن زمین و نه به گردن خدا. بلکه می گوئیم اینها مصائب خود ساخته است. حالا خود ساخته چطور؟ یا با اعمال بدمان این کار را کردیم یا با کوتاهی هایمان.
ما معتقدیم اگر نکات علمی مراعات بشود بسیاری از این بلاها اثرش کمتر می شود. معتقدیم اگر انسان خوب بشود خداوند نه تنها در زمین برایش زلزله و بلایای دیگر ایجاد نمی کند بلکه برکات خدا از آسمان و زمین بر او می بارد "و لو أنّ أهل القریء امنوا و اتقوا لفتحناعلیهم برکات من السماء و الارض" اگر انسان ها اهل ایمان و تقوا بودند نه تنها زمین آنها را به این شکل نابود نمی کرد بلکه برکاتش را در بست در اختیارشان می گذاشت و آسمان نیز همه برکاتش را بر آن ها می بارید. ولی آنها که دچار بلا شدند این کار را (ایمان و تقوی) نکردند و آیات الهی را تکذیب کردند و نتیجه اش این شد.
نکته آخر، نکته مهمی است از عزیزان انتظار دارم این نکته را بیشتر مورد عنایت قرار بدهند اگر در یک جمله بخواهیم همه گفته خود را خلاصه کنیم می گوئیم: حوادث خود ساخته است اما معنای این سخن این نیست که همه کسانی که نابود شدند خودشان باعث این حادثه بودند. کربلا را مردم به وجود آوردند اما معنایش این نیست که خود امام حسین(علیه السلام) مقصر بوده. زلزله هم دست ساخته خود انسان هاست اما معنایش این نیست که خود مردم آن منطقه زلزله را به وجود آوردند.
به طور کلی اعمال ما باعث این بلاهاست. چه اعمال طبیعی و کوتاهی های طبیعی ما در ساختن خانه ها، مراعات نکردن مقررات و مراعات نکردن اصول عقلی و علمی و چه آن اعمال زشت و گناهانی که آثار وضعی و آثار خاص خودشان را دارند.
پس باید کاری کنیم که زمینه این امور را به وجود نیاوریم. گناهی نکنیم که باعث این تنبیهات بشود. حالا این گناه چه در کوتاهی های علمی و طبیعی باشد، چه در کوتاهی های تکالیف الهی مثل گناهانی که اشاره شد. البته نکات دیگری هم هست که از حوصله این نوشتار خارج است.
به عنوان مثال از فوائد دیگر زلزله بم این که کل دنیا وارد این قضیه شدند و خود را در کمک رسانی مسئول دانستند، دیگر آنکه به اندیشمندان نشان داده شد که می شود با محبت تر کنار همدیگر زندگی کرد و این مقدار دنبال سلاح های کشتار جمعی در کشورهایی که بودجه های کلانی خرج این کارها می کنند نباشند و با انسانیت بیشتری به هم نگاه کرد.
دیگر آنکه می فهمیم اگر کشورهایی توانستند جلوی عذاب هایی مثل زلزله را بگیرند آیا عذاب فقط اینهاست و آیا آنها در برابر بقیه بلایا هم مصون شدند؟ آیا سارس عذاب نیست، ایدز عذاب نیست، بیماری هایی که خانواده ها را از نظر روانی از هم می پاشد اینها عذاب نیستند؟ پس عذاب های الهی یکی، دو تا نیست که بگوئیم می شود کلاً جلوی این عذاب ها را گرفت.
خلاصه سخن
شیعه معتقد است هر بلا و مشکلی که در زندگی برای او پیش می آید ساخته دست خودش است به این معنا که یا با گناهش، یا با کوتاهیش، یا با جهلش، یا با غفلتش و یا با مسائل طبیعی آن را برای خود به وجود آورده. و بر او است که زمینه این امور را به وجود نیاورد. و اگر هم ما در این بلایا مقصر نباشد ولی گرفتار عقوبت دیگران شود مطمئن است که خداوند در زندگی مادی و نیز زندگی اخروی برای او جبران خواهد کرد.
بازآوری: مریم جعفری
بخش اعتقادات شیعه تبیان
منبع: پاسخ به سوالات اعتقادی استاد محمدی، موجود در سایت رادیو معارف
مطالب مرتبط:
