چگونه آمریکا را دور بزنیم؟

سایت فرهنگی اطلاع‌رسانی تبیان همزمان با دور جدید مذاکرات هسته ای، در مقاله ای سیاسی به بررسی «راه های دور زدن آمریکا» پرداخت.

به گزارش روابط عمومی، بخش اقتصادی موسسه فرهنگی اطلاع‌رسانی تبیان این مقاله را بر اساس تحریم های صورت گرفته علیه کشورمان تهیه کرده است.

محسن جندقی در این مقاله می نویسد:« آمریکا و اروپا در اقدامی عجیب روسیه را تحریم کردند تا باز هم دوران جنگ سرد تداعی شود؛ آمریکا کشورهای مخالف خود مانند ایران و روسیه و سوریه را تحریم کرده و طبیعی است که این کشورها به هم نزدیک شوند. این در حالی است که هنوز دلار در مبادلات این کشورها حرف اول را می زنند. به عبارت بهتر کشورهای دشمن آمریکا با مبادلات دلاری خود پول ملی آمریکا را تقویت می‌کنند. اما یک راه برای دور زدن دلار و آمریکا وجود دارد اما عجیب اینکه این راه آسان تا کنون از سوی ایران اجرایی نشده است. شاید جالب باشد بدانید که تا به حال چندین کشور جهان با قراردادهای تجاری دلار را از برخی از مبادلات خود حذف کرده اند اما ایران دشمن شماره یک آمریکا تاکنون این کار را انجام نداده است. اما روش دور زدن دلار چیست؟ بروز بحران مالی در سال 2007 باعث گرایش کشورهای مختلف به رویکرد جدیدی در تجارت بین‌المللی شد.کشورهایی که قبلاً از پول‌های رایج مانند دلار و یورو در مبادلات خود استفاده می‌کردند، روش جدیدی را برگزیدند که به پیمان پولی دوجانبه معروف است. بروز بحران مالی در سال 2007 در سطح جهان، باعث گرایش کشورهای مختلف به رویکرد جدیدی در ساختارتجارت بین‌المللی شد.تاکنون 49 "پیمان پولی دوجانبه" بین کشورهای مختلف امضا شده است. در این رویکرد جدید، تجارت با استفاده از پولهای محلی انجام می‌شود. یعنی به جای استفاده از یک پول واسط مانند دلار ویورو، از پول کشورهای مبدأ و مقصد تجارت استفاده می‌شود و دیگر دلار واسط تجاری نیست. فرض کنید دو کشور ایران و کره‌جنوبی با هدف تسهیل تجارت می‌خواهند ارز واسط یعنی دلار را حذف کرده و از پیمان پولی دوجانبه استفاده نمایند. بانک مرکزی دو کشور وارد مذاکره با یکدیگر شده و قرارداد پیمان پولی دوجانبه امضاء می‌کنند. ابتدا کره‌جنوبی یک حساب ریالی نزد بانک مرکزی ایران افتتاح می‌کند. ریال درون این حساب متعلق به کره‌جنوبی است. سپس، ایران یک حساب به وون (Won) نزد بانک مرکزی کره‌جنوبی افتتاح می‌کند.مبالغ درون این حساب به وون و متعلق به ایران است. دو بانک مرکزی نسبت ریال به وون را برای یکدیگر تضمین می‌کنند که در این دوره مالی، ارزها را به قیمت توافق شده خریداری خواهند کرد. بانک مرکزی ایران، مبلغ توافق شده‌ای را به حساب ریالی واریز می‌کند. بانک مرکزی کره‌جنوبی نیز همین روال را طی می‌کند. آنگاه دو بانک تجاری در دو کشور بعنوان عامل انتخاب می شوند. اکنون تاجر ایرانی می‌خواهد از کره‌جنوبی کالا وارد کند. به تاجر کره‌‌ای سفارش خرید می‌دهد. تاجر کره‌‌ای پیش فاکتور را به وون برای تاجر ایرانی ارسال می‌کند. تاجر ایرانی ریال در اختیار دارد، اما باید به تاجر کره‌‌ای وون بپردازد. بنابراین، مبلغ قرارداد را به بانک تجاری ایرانی واریز می‌کند. بانک تجاری ایرانی تجاری ایرانی، این مبلغ را به حساب ریالی نزد بانک مرکزی واریز می‌کند. چنانچه اجرای این راهکار با کشورهای دیگری نیز توسعه یابد، تسویه حسابها در پایان دوره با سهولت بیشتری انجام می‌شود. ایران سالانه مبلغ 85 میلیارد ریال به کره‌جنوبی بدهکار است، کره‌جنوبی مبلغ 9 میلیارد وون به عراق و عراق نیز مبلغ 5 میلیارد دینار به ایران بدهکار است. سه کشور وارد فرآیند تسویه سه جانبه می‌شوند و بدهی ایران به کره‌جنوبی تسویه می‌شود. ایران به روسیه 77 میلیارد ریال بدهکار است، روسیه مبلغ 128 میلیارد روبل به چین و چین نیز مبلغ 72 میلیارد یوآن به ایران بدهکار است که با تسویه ارزی بدهی ایران به روسیه نیز صفر می‌شود. بانک مرکزی ایران به کره‌جنوبی اطلاع می‌دهد که مبلغ قرارداد به ریال، واریز شده است. بانک مرکزی کره‌جنوبی نیز معادل مبلغ قرارداد را به وون به بانک تجاری کره‌‌ای می‌دهد تا به حساب تاجر کره‌ای واریز نماید. با تایید دریافت مبلغ قرارداد توسط بانک تجاری کره‌ای، کالا به ایران ارسال می‌شود و در اختیار تاجر ایرانی قرار می‌گیرد. مشابه همین قرآیند نیز در مورد صادرات کالا از ایران به کره‌ جنوبی اتفاق می‌افتد. در پایان دوره، بانک‌های مرکزی می‌خواهند حساب ریال و وون را تسویه نمایند. این تسویه می‌تواند از طریق طلا یا دیگر دارایی‌های ارزشمند صورت گیرد.در این باره ابراهیم رزاقی؛ اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران اظهارات جالبی را عنوان می‌کند:" اقتصاد ایران نیز همانند اینترنت از صفر تا صد در دست امریکا قرار دارد و هر زمان که اراده کند، در فعالیت‌هایمان اختلال ایجاد می‌کند. درست است که اجرای طرح پیمان پولی دوجانبه کار ساده‌ای به نظر نمی‌رسد اما امکان‌پذیر است."طبق تایید اکثر کارشناسان با پیمان پولی دوجانبه می توانیم گام بزرگی برای کاهش نقش دلار در مبادلات تجاری – نه الزاما حذف آن- برداریم. امیدواریم مسئولان در باره این فرصت بیشتر بیندیشند و بتوانند با همت بلند این پیمان را اجرایی کنند.»

متن کامل این مقاله در بخش اقتصادی  سایت تبیان قابل مشاهده است.

تنظیم: هومن بهلولی