ویژگیهای شبکه اجتماعی گودریدز
گودریدز، بزرگترین شبکهی اجتماعی در عرصهی کتاب و کتابخوانی است که با استفاده از امکانات وب دو، در ژانویهی 2007 آغاز به کار کرد. این شبکه که مختصِ ناشران، کتابخوانها و نویسندگان در عرصهی جهانی است، مهمترین هدفِ اصلی خود را این چنین بیان میکند: «ایجاد امکان یافتنِ کتابها و به اشتراک گذاشتن کتابهای مورد علاقهی کاربران از اهداف اساسی ما است.»
پیشرفتهای تکنولوژیکی در دنیای کنونی تجربههای نوینی در عرصهی ارتباطات اجتماعی فراهم آوردهاست. ارتباطات به معنای مبنای اساسی فعالیتهای انسانی در دنیای کنونی در حال دگرگونی است. جهانی شدن، تمام شئون زندگی کنونی انسان را تحت تأثیر خود قرار دادهاست. تمامی حوزهها اعم از فرهنگ، سیاست، اقتصاد، اجتماع، هنر، ادبیات و ارتباطات به اندازهی زیادی جهانی شدهاند. در این میان رسانهها و شبکههای اینترنتی با ایجاد شبکههای گستردهی اجتماعی”…و در هم تنیدهی فرامکانی و فرازمانی، فرآیند رشد جهانی شدن را تسریع بخشیده”…اند.
ادبیات یکی از حوزههای مهمی است که همچون سایر عرصهها تحت تأثیر تکنولوژیهای نوین ارتباطی قرار گرفتهاست. با وجود فضای مجازی که موازیِ فضای فیزیکی موجودیت پیدا کردهاست، جهانیشدن و تسریع تأثیرپذیری و تأثیرگذاری متقابل فرهنگها و ادبیات ملل مختلف در دنیای کنونی، میسر شده است. در این مقاله، به منظور بررسی امکاناتِ نوینی که در این حیطه به خدمت ادبیات و فرهنگ درآمدهاند سعی شده است به بررسی کلی یکی از شبکههای اجتماعی فعال در حوزهی کتاب و کتابخوانی در دنیای مجازی -تحت عنوان گودریدز- بپردازیم.
گودریدز(1)
فضای مجازی با رشد و پیشرفت وب دو امکانات نوینی به کاربران خود ارائه دادهاست. شبکههای اجتماعی که دنیای کنونی و ارتباطات اجتماعی افراد را دگرگون کردهاند، محصول اصلی وب دو هستند. این فناوری با قابلیتهای تولیدی و اشتراکی خود، بستر مناسبی را در عرصههای مختلف جامعه ایجاد کردهاست. فضای وب دو فضایی پویا و مدام در حال دگرگونی است و این امکان را به کاربران خود میدهد تا با به اشتراک گذاشتن و تبادل اطلاعات، ارتباطی فراتر از حدود و مرزهایِ زمانی و مکانی با سایرین برقرار کنند. افراد در چنین فضایی به صورت جهانی در محل خود زندگی میکنند و به صورت شبانهروز در معرض ارتباطات تازه هستند.
گودریدز، بزرگترین شبکهی اجتماعی در عرصهی کتاب و کتابخوانی است که با استفاده از امکانات وب دو، در ژانویهی 2007 آغاز به کار کرد. این شبکه که مختصِ ناشران، کتابخوانها و نویسندگان در عرصهی جهانی است، مهمترین هدفِ اصلی خود را این چنین بیان میکند: «ایجاد امکان یافتنِ کتابها و به اشتراک گذاشتن کتابهای مورد علاقهی کاربران از اهداف اساسی ما است.» (2)
در این شبکهی اجتماعی گسترده که کتابهای مختلف به زبانهای گوناگون را در خود جای دادهاست،کاربران میتوانند به وسیلهی سیستم جستجویِ پیشرفته، کتاب مورد علاقهی خود را بیابند. کتابها شناسنامهی کاملی دارند و خلاصهی کوتاهی برای آنها نوشته شده است. اعضا میتوانند در صورتی که آن کتابها را خواندهاند به آنها امتیاز بدهند و در صورتی که آنها را نخواندهاند و علاقه دارند که به زودی خواندنشان را آغاز کنند، آنها را به قفسهی کتابهای مختص خود اضافه کنند. همچنین بخشی جداگانه برای کتابهایی که کاربران در حال خواندنِ آنها هستند در نظر گرفته شدهاست. در این بخش کاربران میتوانند هر روز تعداد صفحهای که از کتاب خواندهاند را علامت بزنند و یا قسمتهایی از کتاب که به نظرشان از جهات مختلف تازه و ماندگار بودهاست را در صفحهی خاص خود یادداشت کنند و در معرض دید سایرین قرار بدهند. سایر کاربران با خواندن یادداشتها و نقلقولها برای خواندن کتاب و انتخاب آنها تشویق میشوند. به عبارت دیگر میتوان گفت که این فضا تا اندازهی زیادی فرهنگ کتابخوانی را میان اعضا پرورش میدهد.
نوشتنِ یادداشتی کوتاه توسط خوانندگان در نقد و یا خلاصهی کتاب در قسمتی که برای هر کتاب به صورت جداگانه در نظر گرفته شده از دیگر امکانات موجود در گودریدز است. یادداشتها میتوانند به زبان دلخواهِ هرفرد نوشته شوند و همچنین امتیاز دادن به یادداشتهای دیگران نیز امکانپذیر است. از طرفی میتوان گفت با وجود این امکان اعضا به داشتن نگاهی نقادانه به آثار ترغیب میشوند و از طرف دیگر نویسندگان آن آثار نیز در این میان به آسانی میتوانند پیگیر تأثیر کتابهای خود بر قشر کتابخوان در عرصهای جهانی باشند و از نظرات در جهت ارتقای سطح نوشتن خود، استفاده کنند.
ژانرهای موضوعی گوناگونی برای اعضا در نظر گرفته شده است. کاربران میتوانند با انتخاب یک ژانر خاص، پیشنهادهایِ گوناگونی در همان حیطهی مورد علاقهی خود از گودریدز دریافت کنند. گودریدز همواره کتابهایی که بیشترین خواننده را به خود اختصاص دادهاند را به عنوان بهترینهای ماه و سال، مطرح میکند. همچنین کاربران میتوانند به سرعت در جریان اخبار تازه در حیطهی کتابها و نویسندگانِ آنها قرار بگیرند.
نویسندگان مختلف که از قومیتها و ملتهای گوناگون هستند نیز در این فضا عضو شدهاند. کاربران میتوانند خود را عضو دوستداران آن نویسنده قرار بدهند و به این ترتیب از نزدیک از روند نویسندگی و کتابهای در دست چاپ باخبر باشند. همچنین هرچند وقت یکبار گودریدز امکانی خاص همهی خوانندگان جهان قرار میدهد. این امکان استثنایی به مخاطبان اجازه میدهد در فضایی متفاوت سوالهای خود را از نویسندهی محبوب خود بپرسند. این خود موجب شکل گرفتنِ تعاملی پابرجا میان مخاطبان و نویسندگان شود. تعاملی که به نفع هردو گروه تمام میشود.
از دیگر امتیازات گودریدز، تعامل مخاطبان آثار با یکدیگر است. کاربران میتوانند، اعضایی را در حوضهی کتابخوانی از نظر علایق، شباهتهایی میانشان وجود دارد را به عنوان دوست انتخاب کنند و از نزدیک در جریان روند کتابهایی که آنها در حال خواندنشان هستند و یا یادداشتهایی که نوشتهاند، باشند. اعضا همچنین میتوانند با ساختن یک انجمن ادبی خاص خود با اعضایی که انتخاب میکنند به نقد ادبی کتابهای مختلف بپردازند. ارتباط پویایی که میان اعضا در گودریدز رشد کردهاست بیش از پیش به رشد و پرورش کتابخوانی و نقد ادبی کمک میکند.
کاربرانی که به نوشتن علاقه دارند میتوانند با عضویت در انجمنهای ادبی مختلف که ژانرِ موضوعی خاص خود را پوشش میدهند، قلم بزنند. سایرین نیز در این فضا با نظر دادن دربارهی شیوهی نوشتن و ادبیات کاربران میتوانند به رشد و بالندگی نویسندگی به صورت کلی کمک کنند. نوشتن آزمونهای کوچک برایِ هرکتاب به صورت جداگانه از دیگر امتیازات این شبکهی اجتماعی است. اعضا میتوانند به صورت فعال پس از خواندنِ کتاب، در باب محتوا و یا سیر داستان سوالات گوناگونی طرح کنند. این سوالات میتواند سایرین را نسبت به عناصر اصلی داستان بیشتر از قبل متوجه کند. به عبارت دیگر باتوجه به این آزمونها، نگاه مخاطب نسبت به روند شکلگیری داستان و ویژگیهای آن حساستر میشود. (3)