نگوییم گناهکارم نمی توانم!!
همت چقدر باید باشد؟ حجت الاسلام عالی فرمودند: مومن باید همتش همنشینی با حضرت امیر علیه السلام باشد و نگوید که من این همه گناه کرده ام و نمی‌توانم و......" اما داشتم فکر می‌کردم چنین همتی با واقعیاتی که مثلا در زندگی من وجود دارد در تضاد نیست؟
ایشان گفته است: «نگوید که من این همه گناه کرده ام و نمی‌توانم»، بعد شما همین را می‌گویید؟
بدون تردید همت بلند یكی از نشانههای روح بزرگ آدمی است. برنامههای اسلامی، انسانها را تشویق میكند كه روح بلند داشته و خود را محدود به امور پست نكنند.
توجه داشته باشیم که عزم، اراده و به دنبال آن اقدام و همّت، با شرایط و وضعیت موجود متفاوت است، اگر قرار باشد که شرایط و واقعیت وضع موجود را در نظر بگیریم که دیگر عزم و همّتی نمی‌خواهد.
عزم و همّت، برای رشد و رسیدن به مراتب والاتر وجود است، پس بدیهی است که با شرایط حاضر تطابقی ندارد. اگر کودک دبستانی بگوید: عزم، اراده و همّت من آن است که تا مقطع دکترا تحصیل کنم، نه کسی به او ایراد می‌گیرد و نه تمسخرش می‌کند و نه جای تعجب است، بلکه به همت او آفرین می‌گویند و برایش دعای خیر می‌کنند.
انسان مومن، در هر وضعیتی که هست، نه تنها باید همّتش همنشینی با امیرالمومنین علیه‌السلام باشد، بلکه با رسول اعظم صلوات الله علیه و آله باشد و جزو «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ ... – محمد رسول خداست و کسانی که با او هستند ... / الفتح، 29» محسوب گردد و باز در همین راستا و با تبعیت و پیروی از ولایت، همتش را بالاتر نماید، تا آماده «لقاء الله» و قرار گرفتن در جنب الهی گردد [البته منظور جنب مکانی نیست، که او مکان ندارد، بلکه رشد مرتبه وجودی و تقرب به اوست].
« إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ * فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِیكٍ مُّقْتَدِرٍ » (القمر، 54 و 55)
ترجمه: محققاً پارسایان در باغها و [كنار] نهرهایند * در جایگاه صدق، نزد پادشاهى با اقتدار (خداوند سبحان).
نشانه بلندهمتی
نشانه بلندهمتی را میتوان در رفتارهای شخص پیدا كرد و نشانه های آن را می توان در موارد زیر برشمرد:
- ایمان
ایمان یك شخص گواهی است بر همت بلند او چنان چه از امام على(علیه السلام) نقل شده است: بلندهمّتى از ایمان است.
- بخشش و انفاق
انفاق، از سه جهت باعث تكامل فردى و رشد آدمى است:
نخست: موانع تكامل نفسى و رشد انسانى را از میان برمىدارد.
دوم: روح انسانیّت را در آدمى آشكار مىسازد، و نهال گذشت و بلندهمّتى را در روح مىنشاند.
سوم: در آدمى روح تربیت اسلامى را رشد مىدهد. [1]
امام علی(علیه السلام) میفرمایند: «بذل و بخشش آدمی نشانه بلندهمتی اوست.»[2]
- اعمال زیبا
شخصی که دارای همت بلند است، در امور خود تمام دقت را به کار میبرد و سعی بر آن دارد که کار را به نحو احسن به پایان برساند.
حضرت علی(علیه السلام) میفرماید: «كردار زیبا خبر از بلندی همت میدهد.»[3]
- فرمانبری از خدا
امام علی(علیه السلام) میفرمایند: فرمانبری از خداوند همت زیرکان است. نافرمانی از خدا همت پلیدان است.[4]
- نگهداری حرمت و رعایت پیمان
امام علی(علیه السلام) میفرمایند: شریفترین همتها نگهداری حق و حرمتها و رعایت عهد و پیمانهاست.[5]
- طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، (نشان) بلندهمتی است.[6]
- پایبندی به قناعت، از والایی همت است.[7]
- بینیازی از مردم و فرمودهاند: عزت بینیازی از مردم را با بلندی و بزرگی همت جلب نما. [8]
- اخلاق نیكو ثمره بلند همتی است.
امام علی(علیه السلام) میفرمایند: بهترین خویها برترى همّتها است.[9]
البته ابلیس و سایر شیاطین انس و جن، از این عزم و همت انسان زجر می‌کشند و با او حسادت و دشمنی دارند، لذا وسوسه می‌کنند که ای بابا تو را چه به این مقامات و مراحل، آن همه با این همه گناه؟! در واقع یأس از رحمت الهی القا می‌کنند، گناهی که مانند شرک است و بخشوده نخواهد شد. بدیهی است کسی که مأیوس باشد، شامل نگردیده و نمی‌رسد. پس همت باید بلند و عزم باید راسخ باشد، اگر خللی وارد شد، ناامیدی و یأس دست ندهد و از اول پیگیری شود.
پی نوشت ها:
[1] - راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ ترجمه وتحقیق مفردات الفاظ قرآن، خسروى حسینى سید غلامرضا، تهران، انتشارات مرتضوى، 1375 ش، دوم، ج4، ص 528
[2] - نراقی ، مولامهدی؛ علم اخلاق اسلامی (ترجمه كتاب جامع السعادات)، ترجمه سیدجلال الدین مجتبوی، انتشارات حكمت، 1366ه. ش، اول، ص 322
[3] - تمیمى آمُدى، عبد الواحد بن محمد؛ غرر الحكم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، 1366شمسى، اول، ص 448 ، ح10275«خیر الهمم اعلاها»
[4] - نراقی، ملا احمد؛ معراج السعاده، قم، زهیر، 1386ه. ش، اول، ص178
[5] - صابرى یزدى ، على رضا/ انصارى محلاتى، محمد رضار؛ الحكم الزاهرة با ترجمه انصارى، قم، مركز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامى، دوم، 1375 شص 458
[6] - حكیمى اخوان، آرام احمد؛ الحیاة با ترجمه احمد آرام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1380 ش، ج6، ص 114
[7] - غررالحكم، ص 383«من شرف الهمه بذل الانسان»
فرآوری: محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
سایت ایکس شبهه
سایت پژوهشکده باقر العلوم علیه السلام
مطالب مرتبط:
گناه نکردن آسان‌تر از توبه کردن است
امید؛ راهی برای موفقیت و رسیدن به خدا
صوت مرتبط:همت بلند
