شهر کتاب، شهر روشنی

چراغ دوم : کتاب " تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی "

در بررسی اجمالی ساختار کتاب بعد از فهرست مطالب و مقدمه مترجم ، بخش پیشگفتارمطرح می شود که به نقل از پروفسور رپز می باشد.

“این کتاب بهترین کتاب یک جلدی درباره تاریخ شهرسازی و تحولات مربوط به آن می باشد که تا به حال به چاپ رسیده و به نظر من بعید است که هرگز کتابی بهتر و کاملتر از این کتاب به رشته تحریر در آید .موریس نتایج تحقیقات و مشاهدات خود را با استناد به مطالعات تخصصی و متخصصان دیگر کشورها و دوره ها در این کتاب گنجانیده است.اثر وی دو خصوصیت به ظاهر جمع نشدنی یعنی جامعیت و دقت را در خود گنجانده است.”

نقل قول هایی که با دقت بسیار از دیگر نویسندگان گزیده شده و در حاشیه متن که سادگی و وضوح آن تحسین برانگیز است آمده ، بیان نظریات مخالف یا موافق درباره موضوع مورد بحث را میسر ساخته است . همچنین شکلهای فراوانی که بعضی به طور اختصاصی برای همین کتاب کشیده شده است فهم مطالب را ساده تر نموده است.

" تاریخ شکل شهر " برای کسانی که طالب بحثی مقدماتی پیرامون شهرسازی و رشد فیزیکی شهرها هستند ، کتابی آیده آل است.دانش پژوه نیز به علت تفاسیر تازه نویسنده از مطالب معمولی و دید خاصی که وی در اثر مطالعه مستقیم شهرها بدان رسیده است از مطالعه کتاب بهره خواهد برد .

جیمز موریس در مقدمه نگاشته شده خود در این کتاب بیان می دارد که هدف اصلی ونخستین کتاب که بر نتایج فرایند توسعه شهری تمرکز داشته بخصوص با اضافه کردن نقشه های شهری متعلق به قرون 19 و 20 نه تنها حف1 بلکه تقویت شده است .گو اینکه هدف من ، به عنوان یک معمار – شهرساز ، توصیف کامل نمونه های بین المللی مهمترین شکل های شهری بوده است ، بنابر این می بایست عواملی که نقش تعیین کننده در شکل کالبدی شهرها داشته اند بخصوص سیاست های شهرسازی نیز بررسی و مشخص می شد.زمینه اولیه شکل گیری این کتاب سخنرانی های پیرامون تاریخ شهر بوده است .در این زمان تواریخ موجود در جوانب خاص نمونه های طراحی و یا اجزای شهری و بخصوص ارتباط آنها با زمینه های شهری معاصرشان ناقص بودند.یکی از اهداف عمده کتاب جلب توجه خواننده به آثار تخصصی در این موضوع می باشد .

راضیه رضا زاده مترجم اثر بیان میدارد که :البته بایستی اذعان داشت که کتاب تنها به بررسی تاریخ مدون شهرسازی دنیای غرب پرداخته و مانند همه نویسندگان غربی از بخش دیگر جهان چشم پوشیده است .پرداختن به تاریخ شهرنشینی و شهرسازی این سرزمین ها و تدوین آن در کتابی جامع از وظایف متخصص این کشورهاست ، که باید بدان اهتمام ورزند.ضمن ارزشمند شمردن تحلیل های کتاب ، گاه نویسنده نظریاتی ابراز داشته که لزوما مورد تائید نیست ، از این جمله نظر وی درباره علت شکل گیری شهر است که به اختصار در بخش شهرهای نخستین بدان اشاره کرده است.

جیمز موریس در این کتاب از منشا شهرهای نخستین شروع می کند در ادامه به دولت شهرهای یونانی می رسد. از روم و امپراتوری شهرهای قرون وسطی عبور می کند ، به دوران نوزایی می رسد و از رنسانس و الگو آفریدن ایتالیا سخن می گوید. به فرانسه سفر می کند در سده های شانزدهم تا هجدهم ، نگاهی بر اروپا ، انگلیس از سده شانزدهم تا نیمه نوزدهم دارد و وارد شهرنشینی در آمریکا می شود و در پیوست ها به معرفی چین ، ژاپن، مکزیک (آزتک) ، امریکای مرکزی ( مایا) ، پرو ( اینکا) ، ماندالای هندی می پردازد. در انتهای کتاب نظریه نئوابسیدین ، جین جیکبز ، مقایسه نقشه ها ، منشا فرهنگی مجتمع های زیستی از امس راپاپورت را بررسی می کند و در انتها با کتابشناسی به نگارش خود پایان میدهد.

لازم به توضیح است این کتاب به علت مفید فایده بودن در جامعه حرفه ای و دانشگاهی (منبع بسیاری از دروس و آزمون های کنکور شهرسازی ، طراحی شهری ، برنامه ریزی شهری و منطقه ای و...) به تمامی علاقه مندان این عرصه پیشنهاد می شود.

علی طهرانچی

کارشناس ارشد شهرسازی

بخش محیط شهر تبیان

مطالب مرتبط:

شهرکتاب، شهر روشنی