تبیان، دستیار زندگی
مردم ایران در شبانه روز 16 دقیقه از وقت خود را به خواندن کتاب های دینی اختصاص می دهند. در ده سال گذشته حدود 103 هزار عنوان کتاب با موضوع دین منتشر شده که کتاب های مرتبط با تاریخ اسلام بیشترین سهم را داشته اند. براساس آمارهای رسمی، این گروه از کتاب ها، اول
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پرخواننده ترین کتاب ها در ایران

مردم ایران در شبانه روز 16 دقیقه از وقت خود را به خواندن کتاب‌های دینی اختصاص می‌دهند. در ده سال گذشته حدود 103 هزار عنوان کتاب با موضوع دین منتشر شده که کتاب‌های مرتبط با تاریخ اسلام بیشترین سهم را داشته‌اند. براساس آمارهای رسمی، این گروه از کتاب‌ها، اولویت دوم مطالعه مردم در کشور بوده است.

بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
کتاب

طی ده سال گذشته 102 هزار و 910 عنوان کتاب دینی در کشور منتشر شده که از این میان سهم کتاب های ترجمه 19 هزار و 152 عنوان و سهم کتاب های تألیفی 83 هزار و 758 عنوان بوده است. این در شرایطی است که 59 هزار و 209 عنوان این کتاب ها توسط ناشران شهرستانی و 43 هزار و 701 عنوان آن از سوی ناشران تهرانی منتشر شده که طبیعتا سهم ناشران استان قم در این میان پررنگ است.

طبق آمار ده سال گذشته، 49 هزار و 832 عنوان از کتاب های دینی چاپ اول و 53 هزار و 78 عنوان تجدید چاپ بوده اند. کتاب های دینی در ده سال اخیر در شمارگان کل 482 میلیون و 171 هزار و 682 و شمارگان متوسط 4734 نسخه منتشر شده اند.

مجموع صفحات کتاب های دینی در ده سال گذشته 121میلیون و 191 هزار و 318 صفحه و متوسط صفحات هر کتاب دینی 298 صفحه بوده است. بهای متوسط کتاب های دینی در این بازه زمانی هم 38 هزار و 280 ریال شده که متوسط بهای هر صفحه تقریبا معادل 124 ریال می شود.

حال اگر بخواهیم همین آمار را در بازه زمانی یک سال اخیر برای کتاب های دینی در نظر بگیریم، باید بگوییم که از اول تیرماه گذشته تا اول تیرماه امسال، در مجموع 8979 عنوان کتاب در حوزه دین منتشر شده است. 1413 عنوان ترجمه و 7566 عنوان از این کتاب ها تألیفی بوده اند که این آمار خود گویای افزایش و چند برابری شدن کتاب های تألیفی نسبت به کتاب های ترجمه ای در حوزه دین است.

قم، پیشتاز انتشار کتاب های دینی

در یک سال اخیر، باز هم سهم ناشران شهرستانی با مرکزیت قم برای چاپ کتاب های دینی پررنگ تر از ناشران تهرانی است؛ چرا که ناشران شهرستانی 5122 عنوان کتاب دینی در یک سال اخیر منتشر کرده اند و ناشران تهرانی 3857 عنوان. همچنین کتاب های چاپ اول در بازه زمانی یک سال گذشته 5106 عنوان و کتاب های تجدید چاپی 3873 عنوان بوده است.

اما افزایش قیمت کاغذ، نوسانات قیمت ارز طی سال های اخیر و به تبع آن افزایش قیمت کتاب به کاهش شمارگان کتاب ها منجر شده بود. این موضوع را در کتاب های حوزه دین هم می توان دید. در شرایطی که شمارگان متوسط کتاب ها در ده سال اخیر همان طور که در بالا اشاره شد، 4734 نسخه بود، در یک سال اخیر شمارگان متوسط کتاب های حوزه دین به 2831 نسخه رسیده است. از سوی دیگر بهای متوسط 38هزار و 280 ریالی ده سال اخیر، در یک سال اخیر با توجه به تورم خودش را به رقم 95 هزار و 926 ریال رسانده که متوسط هر صفحه 328 ریال را برای هر صفحه از کتاب های دینی رقم زده است. در شرایطی که همان طور که پیش تر گفته شد، متوسط قیمت هر صفحه کتاب دینی به طور میانگین در ده سال اخیر 124 ریال بود.

تاریخ اسلام، در صدر انتشار کتاب های دینی

براساس آماری که در اختیار است، در سه ماه نخست سال 1393 علوم قرآنی و قرآن 372 عنوان، حدیث 101 عنوان، فقه و اصول 318 عنوان، کلام 343 عنوان، مذاهب اسلامی 20 عنوان، اخلاق اسلامی 247 عنوان، آداب و رسوم مسلمانان 218 عنوان، عرفان 67 عنوان، تاریخ اسلام 465 عنوان و مباحث کلی 88 عنوان بوده اند.

اولویت مطالعه مردم نشان می دهد اولین انتخاب آنها مطالعه رمان و قصه و بعد کتاب های دینی سپس کتاب های روان شناسی و علوم تربیتی بوده است.

مجموع زیر رده های دین در سه ماه نخست امسال 2239 عنوان بوده است.

همین آمار درباره زیر رده های کتاب های حوزه دین در سال 1392 به این شرح است که علوم قرآنی و قرآن شامل 338 عنوان، حدیث 114 عنوان، فقه و اصول 288 عنوان، کلام 357 عنوان، مذاهب اسلامی 15 عنوان، اخلاق اسلامی 236 عنوان، آداب و رسوم مسلمانان 313 عنوان، عرفان 42 عنوان، تاریخ اسلام 457 عنوان و مباحث کلی 135 عنوان بوده اند. مجموع کتاب های زیر رده دین در سه ماه نخست سال 1392، 2295 عنوان و تنها اندکی بیشتر از سه ماه نخست امسال بوده است. همچنین با مقایسه آمار زیر رده های دین در سه ماه نخست دو سال اخیر می توان نتیجه گرفت که کتاب های تاریخ اسلام در هر دو سال در صدر آمار زیر رده های دینی در مقایسه با موضوعات دیگر است.

مردم چقدر کتاب دینی می خوانند؟

حالا بیایید ببینیم با چنین آماری، اوضاع مطالعه کتاب های دینی به چه شکل است. در سنجش های سرانه مطالعه کشور دو متغیر و شاخصه کمیت سرانه مطالعه و اولویت مطالعه مردم مدنظر قرار می گیرد. طی سال های 1386 تا اردیبهشت 1392، پنج سنجش برای میزان مطالعه افراد مختلف جامعه صورت گرفت. سرانه مطالعه در سنجش آخر یعنی اردیبهشت سال گذشته نشان می دهد مردم 74 دقیقه در روز مطالعه می کنند و این مطالعه خواندن کتاب، روزنامه، نشریات، قرآن و ادعیه، و خواندن در فضای مجازی را شامل می شود.

اولویت مطالعه مردم نشان می دهد اولین انتخاب آنها مطالعه رمان و قصه و بعد کتاب های دینی سپس کتاب های روان شناسی و علوم تربیتی بوده است. براساس این آمار مردم کشورمان در طول روز به طور متوسط 16 دقیقه قرآن و ادعیه دینی می خوانند.

منصور واعظی، دبیر پیشین شورای فرهنگ عمومی و نهاد کتابخانه های عمومی کشور به خبرنگار ما می گوید: تقریبا جمع سرانه مطالعه طی پنج سنجش صورت گرفته بین 70 تا 76 دقیقه در طول روز متغیر بوده است.

زیر رده های کتاب های  دینیتعداد سه ماه اول 1392تعداد سه ماه اول 1393
مباحث کلی13588
علوم قرآنی وقرآن338372
حدیث114110
فقه واصول288318
کلام357343
مذاهب اسلامی1520
اخلاق اسلامی236247
آداب ورسوم مسلمانان313218
عرفان4267
تاریخ اسلام457465
جمع22952239


منبع: جام جم / سجاد روشنی