از خواندن این گزارش وحشت کنید!

"خشکسالی" پدیده ای است که چنانکه برای قدیمی ها ترسناک بود برای نسل جدید چندان رعب و وحشتی ایجاد نمی کند. رسانه های کشور در سال های اخیر هر چه بیشتر گزارش ها و تیترهای نخست خود را به پدیده کم آبی و بی آبی اختصاص داده اند اما ظاهراً این تغییر رویه نیز تاثیر چندانی در الگوی مصرف خانوارها نداشته است.

هنوز در روزهای گرم تابستان این کولرهای آبی هستند که خنکای بهاری را به خانه ها ارمغان می آورند، هنوز بساز و بفروش های بالای شهرها هرچه بیشتر برج ها و آپارتمان هایی را در دستور ساخت قرار می دهند که استخر و سونا و جکوزی یکی از آپشن های اساسی آن ها است و هنوز حدود 90 درصد آب کشور در بخش کشاورزی به شیوه سنتی و غرق آبی مصرف می شود، هنوز به راحتی می توان شهروندانی را دید که حیاط خانه را با آب روان می شویند و بعد با فشار شلنگ آب در حالی که برگی را به آن سوی کوچه هدایت می کنند در افکار ناتمامشان غوطه ور می شوند!

الگوی مصرف در این سال ها نه تنها تغییر نکرده بلکه مطابق آمار و ارقام شرکت آبفای وزارت نیرو بسیار بیش از پیش آب مصرف می کنیم. چنانکه گفته اند از سال 1337 که جمعیت ایران 16 میلیون بوده تا امروز که 78 میلیون نفوس در این کشور زندگی می کنند میزان آب ایران ثابت مانده و چه بسا در سال های اخیر که وارد دوران خشکسالی شده ایم از میزان بارش ها سال به سال نیز کاسته شده است. نتیجه آنکه سطح آب های زیر زمینی به شدت کاهش یافته قنات ها خشک و چاه ها سال به سال عمیق تر شده اند. در شهرهایی که زمانی تنها با کندن 2 متر به آب می رسیدند این روزها چاه های 20 متری حفر می شود و به آب نمی رسند.

هنوز در ایران در کمال بی مبالاتی آب شرب و تصفیه را برای مصارف شست و شو و حتی باغبانی استفاده می کنند در حالیکه بسیاری از شهرهای اروپایی که به لحاظ منابع آبی قابل مقایسه با ما نیستند دو نوع لوله کشی آب دارند و آب شرب خود را از (آب بازچرخه) تفکیک کرده اند.

در پاسخ به این سوال که دولت های گذشته و نیز دولت فعلی برای مدیریت آب چه کرده اند تنها یک کلمه وجود دارد "هیچ". در دوران سازندگی، نهضت سد سازی در کشور به اوج خود رسید و این موضوع تا آنجا پیش رفت که گفته می شد رئیس جمهور وقت پروژه های ناتمام را هم افتتاح می کند، سنتی که به دولت های بعدی نیز انتقال یافت تا امروز کارشناسان از سد سازی سال های گذشته به عنوان یکی از عوامل خشک شدن دریاچه ها و بحران بی آبی در کشور یاد کنند. سرمایه گذاری مناسب برای تبدیل سیستم آبیاری بخش کشاورزی از آبیاری سنتی به آبیاری قطره ای انجام نشد تا امروز شاهد هدر رفت 90 درصد از منابع آب کشور باشیم.

آب جیره بندی میشود،نمیشود

از زمانی که موضوع کمبود آب در شهرهای بزرگ بویژه تهران جدی شده تاکنون اظهارنظرهای صد درصد متناقض و متفاوتی از سوی مسئولان وزارت نیرو در خصوص احتمال جیره‌بندی آب مطرح شده است.

یک روز از برنامه قطعی وزارت نیرو برای جیره بندی آب خبر می دهند و روز دیگر اعلام می کنند، جیره بندی آب به هیچ عنوان مطرح نیست.

در این میان، منابع محدود آب تهران بسرعت در حال اتمام و مسئولان محترم مدام در حال مرور این جملات در تریبون ها هستند که آب جیره بندی می شود، آب جیره بندی نمی شود.

عقل سلیم حکم می کند که به تدبیر مسئولان وزارت نیرو درباره مدیریت منابع آب در شرایط خاص کنونی اعتماد کنیم، اما آنچه از اظهارات کاملا متناقض آقایان در این رابطه تلقی می شود آن است که حالا باید علاوه بر نگرانی از آینده وضع آبی تهران و شهرهای بزرگ، نگران عدم توافق مسئولان وزارت نیرو با نهادهای دیگر مسئول در این حوزه درباره چگونگی مدیریت منابع محدود آبی کشور هم باشیم.

شاید مسئولان محترم نگران آثار روانی جیره بندی یا هر تصمیم قطعی دیگر درباره آب هستند، اما حتما می دانند که وقتی همین چند قطره آب موجود هم تمام شد دیگر نمی توان چاره جویی اساسی برای این موضوع کرد.

شاید هم سال آبی پربارشی را پیش بینی می کنند و امیدوارند به هر صورت ممکن از تابستان گرم و پرمصرف امسال عبور کنیم بدون آن که اعتبار خود را برای جیره بندی خرج کرده باشند، اما فراموش نکرده ایم که زمستان سال گذشته هم وقتی آثار کم بارشی و بحران آب بروز کرده بود، مسئولان محترم پیش بینی می کردند با بارندگی خوب بهار، مشکل حل شود البته هنوز یک راهکار اساسی و منطقی باقی مانده است که به طور خودکار مصرف آب را کنترل خواهد کرد و آن راهی جز اصلاح قیمت آب نیست.

در شرایط کنونی که دولت حاضر نیست از اعتبار خود هزینه کند و مصرف کنندگان نیز تمایلی به کاهش مصرف خود ندارند تنها راه اصولی باقیمانده اصلاح قیمت آب به میزانی است که تمام مصارف غیرضروری و مسرفانه آب مهار شده و نیازی هم به جیره بندی نباشد.

شهروندانی که این گزارش و مطالب مشابه را می خوانند اگر انتظار دارند در نهایت دولت اقدامی برای برون رفت از خطر خشکسالی و بی آبی انجام دهد سخت در اشتباهند، چه آنکه اولاً مطابق گفته یکی از کارشناسان کشور، ایران با نابودی سفره های آب زیر زمینی اش به سرعت به سمت کویر شدن پیش می رود و در کویر هر چقدر هم باران ببارد دیگر فایده ای نخواهد داشت و دوم اینکه سرمایه گذاری در بخش آب رسانی از جمله تجدید و تجهیز لوله های پوسیده فعلی و تغییر سیستم آبیاری سنتی به آبیاری قطره ای و بارانی در کل زمین های زراعی کشور به چنان بودجه هنگفتی نیاز دارد که حداقل با مطالعه بودجه سال 93 کشور متوجه می شویم هیچگونه تدبیری برای آن اندیشیده نشده است.

بنابراین به نظر می رسد تنها کاری که از دست شهروندان بر می آید تصحیح الگوی مصرف و تبدیل آن به یک مطالبه عمومی از دولت ها است تا شاید بتوانیم از بحران پیش رو جان سالم به در ببریم. به همین دلیل است که باید از خواندن گزارش هایی این چنین وحشت کرد و به فکر راهی برای نجات آینده بود.