تو خوش بینی یا بدبین؟

روانشناسان معتقدند خوشبینی و بدبینی، عاداتی هستند که ما از زمان کودکی می‌آموزیم و والدین ما الگو و سرمشق های ما هستند. به یاد بیاورید هنگامی که در اثر ترکیدن لوله آب، خانه جدید شما غرق آب شد، پدر شما آه و ناله کرد که «چرا من چنین خانه بدی را انتخاب کردم؟» یا گفت : «در قرار داد ما تضمین شده که همه چیز بی عیب و نقص باشد، بنابراین من از معمار ساختمان می‌خواهم لوله کشی ساختمان را تعمیر کرده و خسارت بوجود آمده را جبران کند؟»

انسان بدبین معتقد است اتفاقات بد، از شرایطی دائمی و ثابت نشأت می‌گیرد: «من در امتحان ریاضی مردود شدم، چون استعداد یادگیری اعداد و ارقام را ندارم» و اتفاقات خوب، از شرایطی موقتی ناشی می‌شود: «همسرم امروز به من یک شاخه گل هدیه کرد، چون روز کاری خوبی داشته». اما انسان خوشبین، شکست را به عوامل موقتی نسبت می‌دهد «من در امتحان رد شدم چون دقت نکردم» و موقعیت های مطلوب را به عوامل پایدار؛ «او برای من گل هدیه آورد، چون مرا دوست دارد».

بدبین اجازه می‌دهد ناامیدی در بخشی از زندگی اش وارد شود و به سایر بخشها نفوذ و سرایت کند. به عنوان مثال وقتی به شخصی گفته می‌شود بطور موقتی از کار بر کنار شده است، انسان بدبین نه تنها بخاطر از دست دادن شغل خود احساس بدی دارد بلکه نگرانی اش را به سایر ابعاد زندگی خود منتقل کرده، ابراز می‌کند که زندگی زناشویی اش در معرض خطر است و فرزندانش غیر قابل کنترل هستند، اما انسان خوشبین اجازه نمی‌دهد یک شکست، تمام زندگی او را محدود کند، او با خود فکر می‌کند «پس من در این شرایط، شغلی ندارم، ولی من و همسرم هنوز رابطه خیلی خوب و نزدیکی باهم داریم و فرزندانمان مایه افتخار ما هستند».

وقتی مشکلی پیش می‌آید و کارها خراب می‌شود، بدبین ها خود را سرزنش می‌کنند: برای مثال اگر راننده دیگری به ماشین پارک شده آنها خسارت وارد کند، آنها خود را سرزنش می‌کنند که چرا ماشین را در جای نامناسبی پارک کرده‌اند. اما انسان خوشبین چنین مشکلی را به اتفاق نسبت می‌دهد یا سعی می‌کند راه جدیدی پیدا کند: «دفعه بعد ماشین را در جایی که ماشین های کمتری وجود دارد، پارک می‌کنم».

از طرفی، خوش بینی محض در افراد بصورت نادر یافت شده و چنین اشخاصی اغلب مورد پسند دیـگران نیستند. ما كسانی كه دائما در حال خوشحالی و شادمانی هستند را مـورد تمسخر قرار داده و خود آشكارا بـخاطر بـدی هوا یا كمبـود چای در دفتركار دچار تردید می شویم. در حیرتیم كه آنها چگونه می توانند دنیا را آنگونه كه هست نبینند؟ -- دنیایی كه مملو از ناملایمات و بی عدالتی است.

خوب، حقیقت این است كه آنها عقیده دارند كه دنیا به همراه مردمانش دارای عیوب و كاستی می باشند، اما به سادگی تمركز روی چیزهای خوب را برمی گزینند. و چنین دیدگاهی فواید بزرگی را بدنبال خواهد داشت؛ سلامتی بهتر، انرژی بیشتر، خلاقیت، توانایی های حل مسئله و یك حس كلی سرور و شادمانی.

بنابراین، آیا می توانیم یك سوئیچ خوشبینی كوچك را در ذهنمان روشن كرده و بلافاصله شاهد اثرات و نتایج مطلوب آن باشیم؟ متاسفانه آنقدرها هم ساده نیست -- امـا روش هایی وجود دارند كه بتوان با آنها مثبت بودن را تمرین كرده تا بصورت واكنشی طبیعی در بیاید و منفی نگری را تقلیل دهد:

برنده بودن را تمرین کنید

در امتحانات، افرادی که تصور می‌کنند نتیجه خوبی خواهند گرفت و موفق خواهند بود، بسیار بهتر از آنانی که از خود انتظار مردود شدن دارند، عمل می‌کنند. اگر برای امتحانی که در پیش دارید، احساس نگرانی می‌کنید، پیش از روز امتحان، خود را مجسم کنید در حالی که سرجلسه امتحان نشسته‌اید و برگه امتحان در مقابلتان قرار دارد و شما با یاد خداوند و کمک خواستن از او شروع به خواندن سۆالات کرده و به خوبی به آنها پاسخ می‌دهید. در هنگام مواجهه با صحنه واقعی، این تمرین فکری به شما اطمینان و نیروی اراده خواهد داد.

شرایط دوپهلو را درك كنید

هیچگاه با موقعیت های دوپهلو جوری برخورد نكنید كـه گویی دوپهلو نیستند. همیشه با مسائل آن گـونه كه هستند رفتار نمایید. برای مثال وقتی روی جنسی سرمایه گذاری می كنید، به خود بقبولانید كـه ممكن است آن جنس ارزان شده و شما مقداری از پول خود را از دست بدهید.

با این حال فرد خوش بین این نكته را می داند و ریسك می كند و به از دست دادن مقداری پول اهمیت نمی دهد. به علاوه هنگام روبرو شدن با این موقعیت های دوپهلو، تفسیرهای منفی ممكن است منتهی به افسردگی و كسالت گردند.

به خودتان اعتبار و ارزش بدهید

به موفقیت های خود در گذشته اعتراف کنید. اتفاقات خوبی را که برای شما بوجود آمده، به عنوان نتیجه تلاش های خودتان تجزیه و تحلیل کنید. عکس هایی که در تعطیلات گرفتید، عالی بودند نه به این خاطر که دوربین به خوبی ساخته و طراحی شده بود، بلکه بخاطر مهارت شما در زمینه نور و ترکیب اجزای صحنه. «مهمانی شما در فضای باز موفقیت آمیز بود، نه به این دلیل که هوا خوب و مساعد بود، بلکه این موفقیت به خاطر تدارک خوب و مهارت های اجتماعی شما بوده است».

از موفقیت های خود تجلیل کنید (موفقیت های خود را جشن بگیرید): «من قفل در را تعمیر کردم بدون این که مجبور باشم از نجار کمک بخواهم، حالا من به شیوه جدیدی با خود رفتار خواهم کرد». احساس افتخار و مباهات، نسبت به کمالات و فضایل خود، برای شما یک احساس خود ارزشی می‌سازد.

همه چیز را قطعی ندانید

اشخاص خوش بین بندرت مسائل را قطعی و بدون اشكال می دانند؛ آنها همیشه انتقادپذیر بوده و نظرات خوب دیگران را مد نظر قرار داده و بدنبال اصلاح خود هستند.

افكار خود را تغییر دهید 

در مورد رویدادهای ناگوار مداوم فكر نكنید. اگر رئیستان شما را از كار بركنار كرد و یا در یك امتحان مهم قبول نشدید، توصیه ما این است كه با انجام كاری لذت بخش افكار خود را از مشكلاتتان دور كنید چون تفكر به مسائل در چهارچوب منفی ذهن منتهی به یافتن راه حل های كمتر خواهد شد.

با كمك كردن به احوال خود و كسب اعتماد به نفس، افرادی كـه دارای تمایلات بدبینانه هستند می توانند خود را آزاد ساخته و خلاقانه تر فكر كنند. برای اغلب مردم بدست آوردن چنین روحیه ای فقط چند هفته طول می كشد، اما بمحض یادگیری تكنیك خوش بینی، دیگر برگشت به بدبینی بعید خواهد بود.

فرآوری: راضیه کتابچی

بخش خانواده ایرانی تبیان

منبع: بیتوته، رشد

مطالب مرتبط:

عینک خوش بینی

آموزش هنر خوش بینی

کودکانی با عینک خوش بینی