نقش مدارس در برگزاری شبهای قدر
بعد از خانواده، مکانی که بیشترین حضور کودک در آنجا احساس میشود مدرسه است؛ بنابراین، چنین انتظاری از مدرسه میرود که در همه زمینههای تربیتی مانند دین مداری به کمک خانوادهها بیاید و آنها را در این راه یاری رساند. معمولاً در بیشتر جوامع باورهای دینی به عنوان یك ارزش مسلم محسوب میشود و دیگر ارزشهای انسانی تحت تأثیر باورهای دینی قرار دارد. در کشور ما نیز به خاطر اعتقادات عمیق مذهبی، اکثر اعمال روزانه ما را باورهای دینی شکل میدهد. خواندن نماز صبح، بیرون آمدن از خانه با نام و یاد خدا، تلاش برای کسب روزی حلال همه اینها جزیی از برنامههای افراد در طول روز است. در دین مقدس اسلام، مسلمانان با روزها و شبهای خاص زیادی روبرو میشوند که هر کدام اعمال ویژه و مختص به خود را دارد؛ ماه محرم و روز عاشورا، عید قربان، شب آرزوها و...
اما در میان تمام این ایام شبی که از هزار ماه بالاتر است و نورانیت بیشتری دارد و عمیقترین توجهها را به خود جلب میکند شب قدر است؛ شب نزول قرآن که فرشتهها به زمین میآیند و سرنوشت یک ساله انسان رقم میخورد.
شب قدر از مهمترین شبها در زندگی مسلمانان میباشد و مدرسه مکانی است که به خاطر نقش تربیتی میتواند در شناخت هر چه بیشتر این شب به دانش آموزان کمک کند.
باور دانش آموزان
فرزندان ما معلم را به عنوان کسی که همه چیز را میداند میشناسند و سوالات فراوانی از وی میپرسند. بدیهی است که معلم باید از قبل درباره سوالات دانش آموزان، پایهی علمی خود را شناسایی نماید تا بتواند نسبت به پاسخ گویی آنان اقدام نماید؛ و پاسخی برای کودک کنجکاو بیابد که ساده باشد تا وی به آسانی متوجه شود.
معلم نقش بسیار مهمی در امر تربیت و تفهیم عقاید دینی دانش آموزان بر عهده دارد. اگر بخواهیم راحتتر صحبت کنیم باید بگوییم که یک مربی اول باید خود فرد صالح و دانایی باشد تا بتواند دانش آموزان را رهنمایی و ارشاد کند.
مربی باید بدین مطلب اعتقاد كامل داشته باشد كه در شبهای قدر سرنوشت انسان رقم میخورد و اسلام برای تمام نیازهای بشر برنامه و راه حلی دارد، البته به شرطی كه انسانها به آن پایبند باشند و به شاگردان هم این موارد را بیاموزد.
معلم و مدرسه
همکاری معلم و مدرسه بسیار در خور توجه است؛ هماهنگ بودن این دو می تواند شرایط فهم را برای دانش آموزان ارتقا دهد. معلم باید برای تثبیت عقاید دینی و شناساندن لیالی قدر به دانش آموز شرایطی را فراهم سازد تا دانش آموز خود مطلب را بفهمد نه این که به او بفهمانند.
یکی از راههای مفید در این زمینه چاپ بروشورهای مختلف درباره شب قدر است که حاوی اصلیترین مطالب با زبانی ساده باشد. همین طور برگزاری جلسه پرسش و پاسخ در کلاس همراه دانش آموزان، بدین صورت که معلم سوالی را از دانش آموزان میپرسد و پاسخهای آنها را میشنود و در نهایت با ترکیب و تکمیل پاسخها یک پاسخ درست و کامل به آنها میدهد؛ در این حالت که هم فضای آموزشی وجود دارد وهم بچهها مشارکت میکنند و دانستههای یکدیگر را تکمیل میکنند بهتر متوجه میشوند. البته بهتر است معلم دانش آموزان را از لحاظ فکری، روانی و عاطفی بشناسد تا بداند هر دانش آموز به چقدر زمان برای فهم مطالب نیاز دارد. به زبان سادهتر مربی باید از خصوصیات شاگردانش مطلع باشد و متناسب با درک آنان مسایلی مانند چرایی اهمیت این شب نسبت به شبهای دیگر و... را مطرح کند. هر قدر معلم در این کار محکم و استوارتر سخن بگوید تأثیر بیشتری بر مخاطب میگذارد؛ هرگونه تردید در معرفی دین، برنامه تأثیرگذاری آن را بر دانش آموزان تا حد زیادی پایین میآورد.
اگر به دانش آموزان اجازه دهیم كه برای كشف یك مطلب سه روز وقت صرف كنند به سرعت رشد فكری و فهمیدن آن مطلب توسط آنها بیشتر كمك کردهایم تا این كه همان مطلب را در مدت سه دقیقه به آنان یاد دهیم.
مربی میتواند از دانش آموزان بخواهد که مقاله و یا روزنامه دیواری درباره این شب تهیه کنند و تمام اتفاقاتی را که در لیلهالقدر اتفاق میافتد را شرح دهند؛ آن وقت مقالهها و روزنامهها را در معرض دید همگان قرار دهد. البته هر میزان که معلم و مدرسه مشوق دانش آموز باشد که در این زمینه آگاهی کسب کند، ناخودآگاه آنان نسبت به این کار متمایل میشوند. معرفی فیلمها و کتابهایی که در این زمینه چاپ و منتشر شدهاند نیز بی تأثیر نیست، برگزاری مسابقات قرآنی با هدف آشنایی با شب قدر در مدرسه نیز میتواند جهت بالا بردن کیفیت و درک این شب سهیم باشد.
در نهایت، فراموش نکنید که تمام این برنامهها باید متناسب با سن دانش آموز و تحمل او باشد تا خسته و ملول نشود.
نتیجه گیری
لیالی قدر در میان تمام شبها مانند نگینی می درخشد این که چه میزان بتوان از این شب بهره برد و قدر این شب را دانست و به سادگی از آن نگذشت، بدون شک نیاز به آموزش و راهنمایی دارد. مدرسه مکانی است که در کنار خانواده و پا به پای آن میتواند در شناخت هر چه بیشتر و بهتر این شب مثمر ثمر باشد.